Cách đây 2.646 năm, dưới ánh trăng huyền diệu của tháng Vesak, hương Sa-la ngào ngạt phủ khắp cả khu vườn Lâm Tỳ Ni, hôm đó lộng gió, cảnh vật thanh bình, muôn ngàn đoá hoa tươi thắm trải sắc lung linh như những vì sao lấp lánh trên bầu trời đêm. Giữa lúc mọi người đang chìm trong giấc ngủ say thì một vị Thánh nhân Đản sanh xuống cõi đời. Tin Hoàng hậu Maya hạ sinh Thái tử được loan truyền về khắp cung thành Ca Tỳ La Vệ, vua cha Tịnh Phạn truyền lệnh mở tiệc ăn mừng. Nhà nhà, người người đều hân hoan ca hát hòa chung niềm vui Thái tử Tất Đạt Đa Đản sanh, bởi Ngài thị hiện trên cõi đời này mang ánh sáng chân lý nhiệm mầu soi sáng bóng đêm. Đêm ấy, không chỉ có ánh sáng của ánh trăng huyền diệu mà có cả chánh pháp vi diệu được ươm mầm. Hạt giống giải thoát, tịch tĩnh chân như đã được đâm chồi nảy tược trên những mảnh đất có bước chân của Ngài đi qua, vào đêm cả nhân loại được hưởng sự an lành, phước báu từ thời khắc Ngài xuất hiện.
Cứ mỗi năm khi tháng Tư về, lòng con cứ nôn nao trông đến đêm Rằm trăng sáng, hoan hỷ lắm nhưng có chút gì đó chạnh lòng, lâng lâng khó tả mỗi khi được thong thả ngồi ngắm ánh trăng huyền diệu. Hoài niệm về giây phút thiêng liêng Bồ tát Tất Đạt Đa đản sanh, cảnh tượng rồng phun nước, chư Thiên rải hoa cùng trỗi nhạc trời, Thái tử bước đi bảy bước trên hoa sen an nhiên, một tay Ngài chỉ lên trời, một tay Ngài chỉ xuống đất và nói “Thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn” như hiện ra trước mắt. Cảnh hào quang sáng chói của sự tịch tĩnh như đang soi rọi tâm còn u mê của con, mọi phiền não nghiệp chướng trong con như được đẩy lùi trong phút chốc.
Khi Bồ tát giáng trần, đó là hạnh nguyện thị hiện để độ chúng sanh, chớ không phải do nghiệp phàm chưa dứt. Đức Phật trọn lành đã minh chứng cho chúng ta thấy bằng người thật, việc thật. Nên Ngài mới nhập vào thai mẹ và sinh ra đời như bao đứa trẻ khác. Sống trong cung vàng điện ngọc nhưng Ngài không tham đắm, tâm không ác, không khát khao thành người giỏi bắn cung, đánh kiếm theo truyền thống của dòng tộc Sát Đế Lị, tâm Ngài từ bi và lương thiện từ thuở nhỏ cho đến khi thành một thanh niên cường tráng. Khi trưởng thành đến tuổi lập gia thất, Ngài cũng có vợ đẹp là Công chúa Da Du Đà La, cũng có con ngoan là La Hầu La. Một gia thế sang giàu, một gia đình hạnh phúc nhưng Ngài không tham vương vị, không đắm sắc, không mê ái dục. Ngài thuận theo vua cha để tròn trách nhiệm của một người con, điều này Đức Phật dạy chúng ta về đạo hiếu. Minh chứng rõ hơn nữa là sau khi Ngài đắc quả vị Phật, Ngài đã lên cung trời Đâu Suất thuyết pháp cho mẫu hậu là Hoàng hậu Maya và có mặt kịp thời lúc phụ hoàng Tịnh Phạn sắp băng hà. Ngài đã thuyết pháp cho vua cha giác ngộ trước khi từ giã cõi đời tạm bợ này. Từ một người bình thường như bao người nhưng Ngài đã buông bỏ tất cả để tu thành Phật, những gì liên quan đến cuộc đời Ngài đều được ghi chép trong lịch sử chứ không ma mị viễn tưởng. Ngài là Đức Phật lịch sử, là vị Thầy của tất cả chúng sanh trong mọi thời đại.
Ngài không dùng thần thông để hoá độ sa môn đệ tử xuất gia hay đồ đệ tại gia, mà Đức Thế Tôn từ bi đã hướng dẫn mọi người chế ngự tâm bằng sự giác ngộ từ cái tâm phàm tục sang bậc Thánh. Buông bỏ dục vọng và đoạn trừ ái dục. Ngài thị hiện xuống cõi Ta bà này cũng vậy, ngai vàng trong cung vua là một vị trí cao quý khiến nhiều người khao khát chiếm hữu, là nơi có nhiều sự đố kỵ, ganh tỵ, phản phúc và đau khổ, luôn đau đầu, nhọc trí đối mặt từ giặc trong lẫn giặc ngoài. Ngài thị hiện vào hoàng cung để xua tan dần những nỗi thống khổ đó.
Nếu ai đã từng học giới để soi sáng lại chính mình, từng thực hành thiền định, từng áp dụng lời Phật dạy vào đời sống tu tập hằng ngày sẽ thấy mình không còn cách xa Đức Phật, dùng tâm thanh tịnh xem kinh điển hay tọa thiền là đang được có Ngài hiện hữu trong tâm. Tuy chúng ta không được phước báu sanh ra vào thời Đức Phật còn tại thế, nhưng vẫn may mắn vì thời nay kho tàng Pháp bảo vẫn đầy đủ, được tiếp cận suy ngẫm và hành trì giáo pháp của Đức Như Lai thuận tiện dễ dàng. Muốn gặp Phật thật ra cũng không khó, vì Ngài đã chỉ ra con đường để thành Phật, chỉ khó ở chỗ tâm mình không chịu tịnh, không chịu buông bỏ nên vẫn còn lẩn quẩn trong luân hồi và không thể gặp được Đức Như Lai đó thôi. Mắt vẫn còn đắm sắc, tâm vẫn còn tham lam, ý vẫn còn bất thiện, miệng vẫn còn nói lời thô, việc cơ bản của năm giới cấm hay năm đạo đức của Phật chế còn chưa dứt thì sao mà thành Phật, gặp Phật cho được. Muốn thành Phật thì trước tiên phải thành Nhân mà.
Con vẫn biết cúng dường Đức Thế Tôn bằng khối óc và con tim để học pháp và suy ngẫm những lời Ngài dạy cho thông suốt rồi thực tập hành trì là phước báu, là pháp cúng dường tối thượng và thiết thực hơn hết. Nhưng với tâm tôn kính Đức Phật thì con vẫn muốn tự tay mình kết những xâu chuỗi hoa lài thay cho hoa Sa-la, cắm những bình hoa sen, trang trí lễ đài kính mừng Phật đản thật đẹp, để hướng về kỷ niệm ngày Thái tử Tất Đạt Đa Đản sanh, một văn hoá đẹp mà từ xưa đến giờ Phật giáo nước nhà và các nước Phật giáo trên thế giới vẫn duy trì.
Cửa Thiền đêm nay cũng như mọi hôm, vừa thanh vắng vừa yên tĩnh, bên ánh đèn dầu vừa đủ sáng trong thiền thất, lật nhè nhẹ trang lịch sử về cuộc đời Đức Phật, lòng con cảm thấy vô vàn biết ơn và thêm tôn kính Đức Như Lai. Dù đã trải qua hơn 2.500 năm, nhưng niềm hạnh phúc khi bậc vĩ nhân giáng trần như đang hiện ra trước mắt. Trong tâm trí con lúc này, phảng phất đâu đây bát ngát hương Sa-la và cảnh tượng Thái tử Tất Đạt Đa thị hiện dưới ánh trăng lung linh sáng tỏ. Trăng tháng Tư huyền diệu quá, giây phút hiện tại này cũng tịnh an quá đi thôi. Lành thay!