1. Mùa tựu trường đặc biệt
Lễ khai giảng năm học 2020 diễn ra vào sáng ngày 5/9 trong bối cảnh rất đặc biệt: Thế giới có hơn 27 triệu người nhiễm dương tính và gần 900 ngàn người chết vì Covid-19. Riêng tại Việt Nam, đợt bùng phát Covid-19 đã quay trở lại ở Đà Nẵng.
Gọi là lễ “tựu trường đặc biệt” vì khoảng 23 triệu học sinh trên cả nước vừa kết thúc kì nghỉ hè ngắn nhất trong lịch sử. Đặc biệt còn là vì cả nước ta đang nỗ lực chống dịch bệnh Covid-19 nên lễ khai giảng diễn ra ngắn gọn trong 30 phút so với mọi năm. Tất cả giáo viên, học sinh, và công chức làm việc tại trường đều phải đeo khẩu trang, thử thân nhiệt, rửa tay sát trùng. Các hình thức văn nghệ, thả bong bóng không áp dụng ở phần lớn các trường.
Các học sinh vừa học tập, vừa tuân thủ các biện pháp phòng dịch trong bối cảnh Covid-19, không thể có chọn lựa tốt hơn. Nhiều trường áp dụng ngồi giãn cách 1m nên chỉ có các học sinh đầu cấp được tham dự đầy đủ. Các lớp còn lại chỉ cử đại diện tham dự khai trường. Tất cả các giải pháp nhằm đảm bảo phòng chống dịch Covid-19 thành công trên toàn quốc.
Các trường Việt Nam áp dụng chính sách đồng phục đối với tất cả học sinh, tạo ra cảnh trang nghiêm đẹp mắt. Riêng học sinh trường Lương Thế Vinh tại Hà Nội, tất cả học sinh đều mặc áo đỏ tươi, cờ vàng trên ngực thể hiện tinh thần và bản sắc Việt Nam với phương châm “dạy thật, học thật”. Không khí mùa tựu trường thật hân hoan.
Không có cảm giác thấp thỏm, lo âu, sợ hãi vì tình hình dịch được kiểm soát tốt.
2. Cha mẹ cần làm gì trong mùa tựu trường?
Đại dịch Covid-19 đã tàn phá nền kinh tế thế giới, gây ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động kinh tế, xã hội, văn hóa và tôn giáo. Trong suốt 8 tháng qua, đại dịch Covid-19 đã làm phá sản hàng trăm triệu doanh nghiệp trên toàn cầu, ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế thế giới, Việt Nam và mọi gia đình. Trong giai đoạn khó khăn hậu Covid, các bậc cha mẹ ngoài việc xử lý những xáo trộn công việc thì nên nghĩ đến tương lai và hạnh phúc của con em. Thiết thực nhất là phụ huynh động viên con em đến trường.
Mùa nghỉ hè năm nay ngắn hơn 1 tháng cũng khiến nhiều học sinh chật vật sau mùa thi cử, với mấy tháng học online. Rất nhiều học sinh chưa quen với học online, thay vì vào các phần mềm như Zoom do trường ấn định để theo dõi bài giảng và tương tác online với thầy cô giáo thì lại nhảy sang các trang web game điện tử hoặc xem phim, nghe nhạc, đọc tin tức. Các khó khăn “mỗi nhà mỗi cảnh” không nên trở thành cản trở lực đối với việc cha mẹ chăm sóc con em tại nhà. Nghĩa là phụ huynh phải cùng học với con em, cùng tựu trường với con em.
Đối với các tỉnh, thành phố còn áp dụng cách ly nhằm ngăn chặn sự lây lan Covid-19 trong cộng đồng, các học sinh gặp nhiều khó khăn, một số trường tiếp tục học online. Sự quan tâm và đồng hành của cha mẹ trong giai đoạn này trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.
Theo lời Phật dạy, “sợ hãi” phá tan sự bình an và hạnh phúc của con người. Đại dịch Covid-19 “không mời mà đến” đã trở thành nỗi ám ảnh và sợ hãi đối với công dân toàn cầu. Nhờ biện pháp phòng chống Covid-19 thành công tại Việt Nam, chính phủ và người Việt Nam dầu không bị động nhưng cũng trải qua giai đoạn căng thẳng. Hàng vạn doanh nghiệp phá sản. Ngành du lịch đóng băng. Nhiều chợ như chợ Bến Thành đìu hiu. Các dịch vụ giải trí đều đóng cửa.
Tùy theo chính sách ở mỗi công ty, từ 30-60% người lao động phải bị ngưng việc. Không có thu nhập hoặc giảm thu nhập trầm trọng trong mùa đại dịch đã kéo theo nhiều khủng hoảng khác. Theo lời Phật dạy, khủng hoảng xuất hiện ở chỗ nào, cần phải truy tìm nguyên nhân ở chỗ đó để tìm kiếm giải pháp thích hợp. Quan trọng hóa nỗi sợ hãi chừng nào thì sợ hãi sẽ trở thành nỗi ám ảnh chừng đó. Mỗi loại khủng hoảng cần phải được phân tích nguyên nhân và áp dụng biện pháp khắc phục thích hợp. Đối với khủng hoảng tâm lý thì hiểu biết đúng và thực tập tìm chánh niệm trong đi, đứng, nằm, ngồi có khả năng giúp người thực tập đạt được bình an, hạnh phúc, bây giờ và tại đây.
Mỗi ngày các phụ huynh nên thực tập 5 phút thiền chánh niệm hơi thở vào buổi sáng và 5 phút vào buổi chiều. Không cần ngồi xếp bằng trên sàn nhà, các phụ huynh có thể ngồi trên ghế, giữ lưng thẳng, buông thư các cơ bắp, nhắm mắt lại, hít thở thật sâu bằng lỗ mũi. Thở thiền là “thở bốn thì” với chánh niệm. Công thức thở bốn thì có thể được mô tả ngắn gọn là “4-2-8-2” hoặc “4-1-8-1”. Nghĩa là, hít vào bằng mũi 4 giây, nín thở 1-2 giây, thở ra bằng mũi 8 giây, nín thở 1-2 giây. Cách thở 4 thì này giúp ta hấp thu thanh khí từ bên ngoài vào trong cơ thể nhiều nhất, đồng thời đẩy trượt khí từ đan điền ra khỏi khoang mũi cũng nhiều nhất.
Trong lúc thở thiền, khi hoàn tất mỗi chu kỳ thở bốn thì, các bạn đếm 1, 2, 3. Khi hoàn tất 18-20 lần thở bốn thì, các bạn hoàn tất được 4-5 phút thở. Đang lúc thở thiền, các bạn khép lại mọi chuyện quá khứ, không lo lắng về tương lai, không vọng niệm ở hiện tại. Giữ tâm trống rỗng như trạng thái chân không, không có chỗ bám víu.
Thở thiền chánh niệm không chỉ giúp các bạn tăng cường sức khỏe thể chất, còn giúp các bạn cải thiện sức khỏe cảm xúc, giải phóng mọi lo lắng, căng thẳng và bất an. Hít thở thiền chánh niệm giúp các bạn trở nên lạc quan, yêu đời. Làm phụ huynh có thực tập thiền chánh niệm, các bạn trở thành nguồn năng lượng tích cực cho con em của các bạn tại nhà.
Khi cha mẹ đồng hành với việc học của con em tại nhà thì kết quả học tập chắc chắn được cải thiện tốt hơn nhiều so với việc con em học một mình. Do đó, dầu bận rộn cỡ nào, các phụ huynh nên dành ít nhất 1, 2 giờ đồng hành, khích lệ việc học của con em tại nhà của mình.
3. Lấy lại niềm vui trong học tập
Do mấy tháng học online thiếu phương pháp, nhiều học sinh có dấu hiệu trầm cảm hoặc sa đà vào mạng xã hội quá mức cần thiết. Chăm sóc sức khỏe cảm xúc và tinh thần bên cạnh sức khỏe thể chất là điều cần thiết dẫn đến sự thành công trong học tập và làm việc.
Các bạn học sinh nên dành tối thiểu 20 phút mỗi ngày vận động toàn thân. Các bạn có thể chọn lựa các loại thể dục thích hợp bao gồm nhảy dây, bơi lội, chạy bộ, võ thuật, yoga hoặc “Dịch cân kinh”.
Dịch cân kinh còn gọi nôm na là “phất thủ”, phương pháp cải thiện sức khỏe tuyệt vời của Thiếu Lâm tự. Đứng thẳng hai chân hình chữ bát, hai tay dang thẳng phía trước. Tâm thái buông thư. Khi phẩy hai tay mạnh và nhanh ra đằng sau lưng, các bạn hít vào thật sâu, nhón hai gót chân lên, nhíu hậu môn lại. Khi hai bàn tay đẩy ra sau lưng, các bạn nắm hai tay lại. Sau đó, phẩy hai tay ra phía trước, đưa hai bàn tay lên trời, hạ gót xuống, mở hậu môn, thở ra thư thái. Lưu ý không được gồng cơ thể và hai tay. Dùng bả vai làm trục xoay, phẩy tay ra sau, phẩy tay ra trước một cách uyển chuyển, nhẹ nhàng, nhanh chóng.
Cách phất thủ này có chức năng vận chuyển (dịch) toàn bộ gân xương (cân), tác động tích cực đến các huyệt mạch và hệ thần kinh (kinh). Các bạn tập trong lúc bụng đói từ 200-500 cái mỗi lần.
Mỗi ngày tập 2 lần, tổng thời gian, chưa đầy 30 phút/ngày. Tập Dịch cân kinh, các học sinh tránh được các bệnh thần kinh tọa, thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cuộc sống, gút, thư giãn cơ bắp và tinh thần, dẫn đến việc học tốt và thi cử tốt.
Tại lớp học, các bạn nên tập thói quen tập trung, nghe lời giảng, ghi chép những ý chính. Cần tương tác với thầy cô giáo tại lớp để hiểu bài sâu hơn. Khi ở nhà, các bạn dành thời gian làm bài tập, đọc sách. Chủ động xem bài trước, đọc sách trước tại nhà. Đến lớp học, các bạn dễ tiếp thu lượng thông tin cần thiết, nhờ đó đào sâu vào từng bài học.
Nếu học đều đặn như trên, các bạn không phải căng thẳng đối phó như thức đêm ôn bài. “Học nhi thời tập chi” (học phải luôn luôn ôn lại) theo công thức “mưa dầm thấm đất”, là cách học có hiệu quả. Không nên nhồi nhét trong cùng một thời điểm vì khả năng ký ức của con người là có giới hạn. Phải học đều đặn, chăm chỉ và thường xuyên. Không được ngồi quá 90 phút mỗi lần. Ngồi ngay thẳng, đúng tư thế, thường xuyên đứng dậy phất thủ 1-3 để thư giãn. Thói quen này giúp các bạn tiếp thu nhanh và nhớ bài tốt hơn.
Để học tập có kết quả tốt như hoài bão của bản thân và kỳ vọng của gia đình, các bạn nên kiểm soát nhu cầu giải trí cá nhân. Mỗi ngày giải trí nghe nhìn tối đa 2 tiếng bao gồm ti-vi, radio, internet và đọc báo. Giải trí nghe nhìn quá 5 tiếng mỗi ngày là “phá trí” dẫn đến trầm cảm, mất ngủ, tuyệt vọng. Lối sống nghiện internet sẽ làm các bạn sa sút trong việc học, thấp kém trong kết quả, thậm chí tìm lý do bỏ học luôn. Mặc dầu học không nhất thiết là con đường hoàn hảo nhất cho lập nghiệp, ít ra cũng là con đường bài bản nhất để lập nghiệp thành công.
Covid-19 tạo ra các khủng hoảng và giãn cách xã hội nhưng không thể đánh bại sự quyết tâm trong học tập, nghiên cứu và nỗ lực của con người.
Những ngày đầu tựu trường tại Việt Nam tạo nên không khí nhộn nhịp, hân hoan. Chúc các thầy cô giáo thêm nhiều sức khỏe để truyền trao nguồn tri thức cho các thế hệ học trò, góp phần phát triển đất nước theo hướng công nghệ hóa và hiện đại hóa. Chúc các phụ huynh thêm nhiều lạc quan, với nỗ lực đúng, vượt qua khủng hoảng Covid-19 để giúp con em trở thành con ngoan, trò giỏi. Chúc các bạn học sinh và sinh viên học chăm, nghiên cứu đúng phương pháp để thành công trong học tập, nhờ đó trưởng thành về phẩm chất và tri thức, bên cạnh sự trưởng thành thể chất.