Giã từ vầng trăng kỷ niệm – Nguyên An

Giã từ vầng trăng kỷ niệm…

Nguyên An

Đoàn khách du lịch chúng tôi gồm nhiều khách lẻ, kết hợp đi chung chuyến du lịch miền Trung. Đêm ấy theo chương trình chúng tôi tập hợp ở một bến tàu, để đi trên sông Lam nghe hò ví dặm. Ai cũng háo hức sẽ có một đêm trăng thú vị. Đêm nay lại là trăng mười bốn, trời lại đẹp không mưa, nhú bóng trăng vàng trên ngọn cây, giữa bốn bề sông nước mênh mông.  

Tàu đến đón chúng tôi là một chiếc tàu sắt, 2 tầng. Khoang giữa khá rộng chứa khoảng 30 người cùng bàn ăn. Boong tàu có thể lên ngắm trăng, sao trời nhưng không hiểu lý do vì sao lại tổ chức hò ví dặm trong khoang dưới. Trong khoang tàu,  4 cô đào trẻ tô son trét phấn, thi nhau hát ví dặm qua dàn máy dậm dịt muốn điếc tai. Âm điệu cũng hay nhưng trong khung cảnh hành khách ăn nhậu, xô bồ, làm lãng xẹt một đêm trăng. Giấc mơ một đêm đầy ánh trăng, mái chèo khua sóng nước, gặp các cô gái trong trang phục thôn dã, hát hò như ngày xưa… đã bị phá sản.

Chán quá, tôi leo lên boong tàu ngắm trăng, tình cờ gặp một cựu chiến binh, anh đã ngồi từ lâu. Thấy có vẻ gần gủi, anh tâm sự, mơ một ánh trăng là thói quen yêu thích lâu lắm của anh. Ngay từ thời trung học, anh đã thầm yêu trộm nhớ cô bạn học tên Minh Nguyệt, nghĩa là ánh trăng sáng. Ánh trăng sáng ấy đã đi theo anh trong đời thực và cả trong mơ suốt thời đã qua.

Anh kể: Em ấy nhan sắc cũng tầm tầm bậc trung vậy mà tôi, kẻ học chung lớp si mê. Da nàng cũng không trắng, dáng nàng cũng không thon, chỉ có cái nụ cười hàm tiếu như hoa chớm nở, khiến tôi điên đảo. Người ta nói: “Cái đẹp nằm trong mắt kẻ si tình”, quả là đúng vậy! Trong lớp cô ấy giỏi toán nhất, còn anh giỏi nhì. Có lẽ vì cảm phục tài năng ấy, chiếc cầu toán học đã kết nên duyên anh và cô. Vào một đêm trăng, hai người đã hẹn nhau cùng nhau thi vào Đại học sư phạm, sẽ trở thành giáo viên Toán và cùng nhau lập gia đình. Trong đêm trăng ấy, cả hai đã mơ đến ngày chung tay dạy con.

Chiến sự xảy ra ở biên giới Tây Nam, năm ấy anh không kịp vào đại học mà lại nghe theo tiếng gọi của tổ quốc, mang súng ra chiến trường. Bỏ lại cô bạn học, người yêu dấu ở thành phố, mang ánh trăng sáng ấy soi rọi trên những tuyến đường hành quân trên đất bạn Kampuchia. Những đêm trăng tròn là lúc anh càng nhớ về thành phố, nhớ gia đình và nhớ cô bạn học thân thương.

Những lá thư từ chiến trường được anh viết rất nhiều nhưng không nhận được hồi âm. Qua người thân, bạn bè thông báo, có thể cô ấy đã đi nước ngoài. Bấy giờ ngắm những đêm trăng, anh không hướng về phía thành phố thân thương mà hướng đi xa hơn đến một xứ sở khác bên kia đại dương.

Khi chiến tranh chấm dứt, ngày về không có cô ấy, người chiến binh ngắm trăng tròn hòa bình nhớ đến lời hẹn ước, lúc chia tay: Sẽ cùng đi học sư phạm, cùng lập gia đình, nuôi dạy những đứa con ngoan…

***

Rồi cũng phôi pha, anh cũng lập gia đình, ánh trăng sáng ngày nào chỉ còn trong ký ức. Một đêm, anh cùng vợ dự tiệc sân vườn. Một cô gái có vóc dáng giống Minh Nguyệt ngày xưa của anh. Giống như người cũ xuất hiện trước mặt. Trong đêm chập choạng ánh đèn, không rõ mặt nhưng vóc dáng ấy, anh không thể nào quên. Cô bé vui đùa cùng chúng bạn, đi từng bước chân dài lẩn khuất sau hàng chậu cây to. Anh vội đứng dậy đi theo. Vì là tiệc đứng, trong không gian sân vườn, ra khỏi trung tâm buổi tiệc, ra khoải ánh đèn xanh đỏ chớp nhoáng, rời khỏi âm thanh của đêm luân vũ, là một ánh trăng bàng bạc. Anh bước nhanh đuổi theo cô gái, như đuổi theo ánh trăng sáng năm xưa. Qua hàng cây, cô gái bỗng biến mất, Anh lang thang dò tìm thì gặp lại vợ cũng đang đi tìm anh.

Anh tình thực kể lại việc đi tìm cô gái có dáng vóc thân quen, nhưng không nói giống người tình xưa, mà chỉ nói với vợ: Anh thấy cô gái ấy quen lắm, giống ai mà đến giờ chưa nghĩ ra!

Cô vợ nghe anh kể về cô gái mặc áo đầm trắng như ánh trăng ấy, liền reo lên: Em đấy, em của ngày xưa đấy! Anh không nhớ ngày xưa em cũng có chiếc áo đầm trắng giống như vậy và mái tóc ấy à! Cô vợ hồn nhiên dựa vào vai chồng, nói lan man cảm xúc về ngày mới quen chồng và khẳng định hình bóng ấy là hình bóng ngày xưa.

Người chồng thẩn thờ như không bắt được ánh trăng xưa, hơi chán ngán nhưng cũng chiều vợ, ra vẻ nhận ra điều vợ nói đúng: À, đúng là em rồi. Sao nãy giờ anh không nghĩ ra!

***

Người cựu sĩ quan rít điếu thuốc lá, trong đêm, đầu thuốc đỏ lên sáng một khuôn mặt buồn. Anh nói với tôi: Đó là lần thứ ba, tôi thấy trăng mà thất vọng. Lần đầu tiên khi chúng tôi chia tay vì chiến tranh. Đêm ấy cũng có ánh trăng. Lần thứ hai, trên đất bạn tôi hay tin cô ấy có thể đi ra nước ngoài. Lần thứ ba là tìm thấy một cô gái giống cô ấy. Cả ba lần đều có vầng trăng làm chứng và cả ba đều làm tôi đau khổ. 

– Và, đây là lần thứ tư, khi anh gặp ánh trăng và chúng ta không hưởng được một đêm trăng đẹp như dự định?

– Ồ không? Tôi chưa kể hết!

Rồi anh kể: Lần thứ tư là lần tôi gặp lại cô ấy. Một Minh Nguyệt bằng xương bằng thịt. Một ánh trăng sáng ngày nào của tôi, tưởng đã ở một phương trời nào.

Sau lần dự tiệc đêm trăng ấy, tôi đã cất công tìm hiểu qua người tổ chức buổi tiệc và tìm ra danh tính cô gái mặc áo đầm trắng đêm ấy. Tôi như run lên khi xác định đúng cô gái ấy là con của người yêu cũ Minh Nguyệt của tôi. Điều kỳ lạ là mấy chục năm qua, Minh Nguyệt vẫn ở tại thành phố, cũng đi dạy nhưng dạy tiểu học ở ngoại thành, chứ không dạy Toán cấp 3. Cô có chồng và sinh một cô con gái mà tôi tình cờ gặp. Bao nhiêu năm qua, kể từ khi chiến tranh chấm dứt, tôi trở về. Chúng tôi đã có bao nhiêu mùa trăng sáng cùng nhau ở thành phố này. Vậy mà…

Tôi âm thầm không nói cho hai mẹ con Minh Nguyệt hay mà dự định một đêm trăng sáng sẽ bất ngờ đến nhà thăm. Lần lữa mười mấy ngày, tôi hẹn một cô bạn cùng lớp năm xưa đến thăm Minh Nguyệt. Cô bạn ấy cũng ngạc nhiên khi biết bạn Minh Nguyệt vẫn còn sống tại thành phố này, nhưng vì lý do gì đó đã chuyển sang ngoại thành ở. Đêm ấy, tôi mang ít trà, dự định sẽ tặng chồng cô ấy và một món quà tặng người yêu cũ năm xưa. Tôi bồi hồi xúc động lắm! Đêm hôm ấy tôi đến nhà không báo trước, tính rằng có cô bạn gái đi cùng, Minh Nguyệt ngày nào chắc cũng đỡ bối rối và gây ra tình trạng khó xử cho đôi bên.

Đêm ấy trăng sáng một cách kỳ lạ, nhưng ánh đèn của xe cấp cứu càng sáng hơn. Nhà cô ấy đông người ra vào, chúng tôi đứng bên hè nghe những người hàng xóm  cho biết cô ấy vừa mất ở bệnh viện được đưa về. Nỗi đau nhẹ nhàng xâm chiếm làm tôi đứng không nổi, phải dựa vào tường. Tôi nghĩ đến một vầng trăng sáng cách nay vài chục năm trước. Lần chia tay ấy hóa ra là lần cuối cùng…

Sau lần ấy, cứ mỗi lần trăng sáng tôi lại đau nỗi đau dằn vặt: Sao không đến nhà cô ấy ngay khi biết được địa chỉ? Sao lại phải chờ một đêm trăng? Rồi những đêm trăng cũng qua đi, nỗi đau cũng vơi đi. Tôi hiểu ánh trăng sáng trên cao đó, không dính líu gì đến nỗi đau, niềm nhớ của tôi và Nguyệt. Ánh trăng sáng bao đời dù có áng mây đen, dù có mưa vần vũ vẫn sáng trưng trên cõi đời này. Chỉ có niềm đau, niềm si mê khiến người ta thấy ánh trăng buồn đau, ánh trăng khổ não…

****

Đêm trăng ấy, hai chúng tôi trên boong tàu lặng thinh nhìn dòng nước rẽ ở cuối đuôi tàu, nhìn lên ánh trăng vàng. Anh đốt thuốc liên tục và nói đến nhiều nỗi trăn trở ánh trăng. Anh bảo tình cờ có đọc sách về đạo Phật, có câu chuyện quá hay. Một ông ngồi giữa chợ bên một thúng ớt. Ông cứ nhai một trái ớt. Cay rồi khóc la giữa chợ. Sau đó, lại lấy trái khác nhai. Rồi lại khóc. Người ta thắc mắc, tại sao phải làm vậy? Ông bảo đang tìm một trái ớt ngọt! Người ta bảo điên quá và khuyên ngưng ngay để không la khóc. Ông vẫn ương bướng nhai tiếp tục.

Trong sách viết, Phật dạy: Con đường duy nhất để chấm dứt đau khổ là buông bỏ sự ham muốn của mình. Tại sao ta lại đi tìm kiếm hạnh phúc khi sự tìm kiếm ấy lại là nguyên nhân của đau khổ?

Đọc xong, tôi thấy tại sao bao lâu nay, tôi như người đàn ông ngồi giữa chợ mà nhai ớt cay, lại tìm trái ớt ngọt? Lại phải đau khổ si tình vì một ánh trăng Minh Nguyệt? Buông bỏ đi niềm si mê ánh trăng ấy, tự nhiên thấy nhẹ. Từ đó đến nay, thấy trăng long đã không còn đau khổ!

***

Nghe chuyện kể của người lính năm xưa, tôi cũng thấy nhẹ lòng, thấy ánh trăng trên sông đẹp lạ thường!