“Phó Tổng Biên tập Thường trực Tòa soạn Tạp chí Văn Hóa Phật Giáo quyết định rút lại bài báo này do tác giả có hành vi đạo văn và mạo danh. Người cộng tác bài viết (Dương Thụy) không phản hồi về cáo buộc đạo văn, đồng thời kê khai không trung thực học vị và nơi công tác của bản thân trong các bài viết cộng tác với Tòa soạn.
Ban Biên tập gửi lời xin lỗi đến quý tác giả bị hành vi đạo văn của người cộng tác (Dương Thụy) ảnh hưởng. Chúng tôi luôn cố gắng đảm bảo Tạp chí Văn Hóa Phật Giáo hoạt động đúng theo tôn chỉ, mục đích và tuân thủ pháp luật.”
Tòa soạn Tạp chí Văn Hóa Phật Giáo xin thông báo để quý độc giả liễu tri.”
đặc biệt là quan niệm luân hồi, quả báo thấm sâu vào đời sống văn hoá đã góp phần tạo thành nếp nghĩ, tính cách cũng như nhân sinh quan của các dân tộc theo Phật giáo ở Đông Nam Á.
Truyện cổ dân gian mang màu sắc Phật giáo sở hữu các mô típ đặc thù, thực thi chức năng tôn giáo. Ngoài ra, chúng còn thể hiện nhiều vấn đề phức tạp liên quan đến những khía cạnh lịch sử, văn hoá, đặc biệt là ý nghĩa nhân sinh xã hội và triết lý sống của nhân dân lao động. Qua khảo sát, chúng tôi thu thập được 7 mô típ có thể coi là đặc thù của truyện cổ dân gian mang màu sắc Phật giáo. Trong đó, có 4 mô típ chung đồng thời xuất hiện ở truyện của Việt Nam và các nước Đông Nam Á, có hai mô típ chỉ xuất hiện ở truyện cổ các nước bạn và một mô típ chỉ có ở truyện cổ Việt Nam. Chúng ta cùng xem bảng đối sánh hệ thống mô típ và sẽ phân tích về những mô típ chung.
1. MÔ TÍP TÁI SINH – HOÁ KIẾP
Có thể coi đây là mô típ nòng cốt của nhóm truyện cổ dân gian mang màu sắc Phật giáo. Qua khảo sát, chúng tôi nhận thấy mô típ Tái sinh – hoá kiếp xuất hiện với tần số khá cao: 20/53 truyện đối với nhóm truyện của Việt Nam (tỷ lệ khoảng 38%) và 36/121 truyện đối với nhóm truyện của các quốc gia khác ở Đông Nam Á (tỷ lệ khoảng 30%). Về đại thể, mô típ này có thể được miêu tả như sau: Nhân vật tạo nên nghiệp tốt, xấu hay có những ân oán chưa giải quyết được ở kiếp trước, sau đó tái sinh để hưởng phúc hoặc chịu họa và đền ơn trả oán xứng đáng với những gì mình đã tạo ra.
Truyền thống tư tưởng Phật giáo, đặc biệt là quan niệm luân hồi, quả báo thấm sâu vào đời sống văn hoá đã góp phần tạo thành nếp nghĩ, tính cách cũng như nhân sinh quan của các dân tộc theo Phật giáo ở Đông Nam Á. Nhiều câu chuyện vẫn giữ nguyên bản truyện kể về tiền kiếp của Đức Phật, giữ nguyên những quan niệm chính thống của hệ thống triết lí Phật giáo về vấn đề nghiệp duyên, tái sinh, chuyển kiếp: Vesandar, Hình thỏ trên mặt trăng, Chó sói và sếu, Kamanit, Sự tích ngày lễ Phchum ben, Một kiếp luân hồi, Chatthan Jataa,… Bên cạnh đó, truyện cổ dân gian mang màu sắc Phật giáo thể hiện sự biến hoá đa dạng các yếu tố tôn giáo, thổi vào đó hệ thống luân lí của người bình dân với những lo toan, những ước mơ cùng những tâm tình tha thiết. Thông qua hình thức tái sinh, chuyển kiếp, nhân dân đã gửi gắm những suy nghĩ mộc mạc đôi khi trần trụi về sự sống và cái chết nhưng chứa chan niềm yêu thương mãnh liệt trong tình mẫu tử thiêng liêng (Tấm Cám, Nang Utthara, Mẹ rùa vàng và nàng Maêguê, Cô gái hiếu thảo,…), tình yêu lứa đôi, tình nghĩa vợ chồng thuỷ chung gắn bó (Duyên nợ tái sinh, Hạc vàng,..) và những ân oán, trả vay vừa nồng đượm, vừa cay đắng của nhân tình thế thái (Con rắn và người nuôi rắn, Vợ là oan gia, Cái Kiến mày kiện củ khoai,…)… Ẩn hiện đằng sau lớp vỏ tôn giáo là tình nghĩa, trách nhiệm và niềm tin mãnh liệt vào lẽ phải và tình người. Ngoài ra, truyện các dân tộc nổi lên hiện tượng dân gian nhiều khi hiểu về vấn đề luân hồi khá hồn nhiên, như ở các truyện: Người vợ đức hạnh, Cây cỏ may, Sức mạnh của thần số mệnh,…
Có sự khác biệt lớn trong cách thể hiện mối quan hệ kiếp trước – kiếp sau khi miêu tả vòng luân hồi sinh tử của nhân vật trong truyện cổ dân gian mang màu sắc Phật giáo của Việt Nam so với các quốc gia khác cùng khu vực. Truyện Việt Nam, phần lớn hướng đến kết quả của những hành động mà nhân vật đã tạo tác ở hiện tại (tạm gọi là dạng cấu tạo 1). Dạng này chủ yếu xuất hiện ở truyện sự tích và mô típ Tái sinh – hoá kiếp được bố trí ở phần kết thúc truyện. Theo đó, nhân vật thiện, ăn ở hiền lành, đạo đức, làm nhiều việc phúc thì kết thúc truyện sẽ được tái sinh một kiếp khác tốt đẹp. Thủ Huồng (truyện Thủ Huồng hay Sự tích sông Nhà Bè) kịp thời sửa chữa lỗi lầm, ăn ở hiền lương, tu nhân tích đức nên kiếp sau đầu thai làm vua Trung Quốc. Mười tám tên cướp (Sự tích mười tám ông Phật La hán) thành tâm quy thiện, kiếp sau được hoá thân thành những vị Phật La hán được người đời thờ kính,… Ngược lại, nhân vật làm nhiều điều ác hoặc không giữ được thiện tâm, Phật tính, đến kết thúc câu chuyện sẽ bị hoá kiếp không ra gì hoặc bị tái sinh chịu nhiều đau khổ. Người vợ bất nghĩa, phản trắc (Sự tích con muỗi) bị hoá kiếp thành con vật chuyên đi hút máu người vì thiếu những giọt máu chung tình của người chồng đã hết lòng yêu quý dùng để cải tử hoàn sinh. Người sư nữ kiêu căng và đố kỵ (Sự tích ông bình vôi) dùng mẹo lừa lấy mạng hai mẹ con cùng tìm đường sang đất Phật đã nhận lấy kết cục thảm thương: Rơi từ trên cây cao xuống tan xác, hoá kiếp thành bình vôi để cho người đời móc ruột,…
Thống kê ghi nhận khoảng 75% truyện Việt Nam có sự tham gia của mô típ Tái sinh – hoá kiếp 15/20 truyện) có cấu tạo mô típ Tái sinh – hoá kiếp theo dạng một, chiếm tỷ lệ áp đảo so với số lượng truyện có cùng cách cấu tạo mô típ này ở các nước Đông Nam Á khác (13/36 truyện, 38%). Cũng phải xác nhận, tần số xuất hiện của mô típ Tái sinh – hoá kiếp có cấu tạo dạng một khá cao ở nước bạn. Song, đối sánh tỷ lệ 75% – 38% cho thấy một sự chênh lệch rất lớn. Có thể điểm qua một số truyện có lối cấu tạo mô típ Tái sinh – hoá kiếp dạng này ở các nước khác: Kamanit, Sự tích con cú mèo, Chuyện vượn khóc chồng, Con rùa đen,…
Trong khi đó, khá nhiều truyện của các nước trong khu vực xuất hiện một dạng cấu tạo khác mà ở truyện Việt Nam khá thưa thớt. Khi kể về vòng luân hồi của nhân vật, truyện của các quốc gia này, phần lớn hướng đến việc giải thích nguyên nhân tiền kiếp cho những sự sướng – khổ, cao quý thấp hèn của nhân vật ở hiện tại (chúng tôi tạm gọi đây là dạng cấu tạo 2). Mô típ Tái sinh – hoá kiếp cấu tạo theo dạng này thường ít xuất hiện ở truyện sự tích và được bố trí tương đối lỏng lẻo hơn, không cố định, có thể ở phần mở đầu truyện hoặc ở phần phát triển của cốt truyện. Anh em Vorvong và Sourivong (Vorvong và Sourivong) là hoá thân của thần Badơha. Do đó, kiếp này hai anh em có chân mệnh quốc vương. Ở kiếp trước, Vorvong là một thợ săn. Một lần trú mưa ở một ngôi chùa nọ, vô tình gặp hai con nai, chàng bắt được một con nhốt trong cũi nên kiếp này chàng gặp quả báo, bị vua Thormit bắt oan và bị nhốt trong cũi 6 năm liền. Kiếp trước là một người con hiếu thảo, vị tha, nhân hậu, khoan dung, từ bi, chánh tâm tu hành nên kiếp này Ro-thi-sen (Chàng Ro-thi-sen) được một vị tu sĩ đạo hạnh cao cường nhận làm đệ tử. Việc hai anh em lười biếng (Hai đứa trẻ lười biếng) nhờ số phận rong ruổi trở thành vua của hai vương quốc được giải thích như là kết quả của sự tích tạo công đức từ kiếp trước. Bọn ngạ quỷ (Sự tích ngày lễ Pchum Ben) phải chịu kiếp đói khát vất vưởng là do kiếp trước chúng là những kẻ gian dối, ăn chặn khẩu phần của chư Tăng…
Bức tranh cấu tạo mô típ Tái sinh – hoá kiếp ở truyện của các quốc gia khác khá đầy đặn trong khi bức tranh ấy ở truyện của ta có một khoảng thưa thớt. Điều đó cho thấy vấn đề nhận thức và quan niệm về sự tái sinh, luân hồi ở các nước bạn có phần hướng chuẩn hơn, bài bản hơn. Nhân dân ở các nước này tỏ ra quan tâm đến giáo lý nhiều hơn cho nên mô típ Tái sinh – hoá kiếp tham gia vào truyện cổ của họ mang đậm màu sắc tôn giáo hơn so với truyện của người Việt. Trong đó, nhiều truyện hướng đến việc giải thích nguyên nhân, tình trạng cuộc đời của nhân vật ở hiện kiếp với ý nghĩa sâu xa, chạm đến vấn đề gốc rễ của luân hồi như: Một kiếp luân hồi, Kamanit, Maha Maya… Đây là tâm điểm của triết lý Phật giáo về sự khổ và cũng là một trong những nội dung mang tính triết luận sâu xa của Phật pháp. Phải chăng, chính mối quan tâm hàng đầu trong sinh hoạt tu tập của nhân dân là vấn đề bố thí và trì giới để tạo lập công đức đã được phản ánh thông qua sự lựa chọn cách thức đưa quan niệm luân hồi, quả báo của họ vào trong truyện cổ. Suy cho cùng, khuynh hướng quan tâm nhiều đến vấn đề duyên khởi của luân hồi thể hiện qua truyện cổ cũng chính là thế giới quan, nhân sinh quan của người dân đất nước chùa tháp nói riêng và các nước Đông Nam Á theo Phật giáo Theravada nói chung.
Sự xuất hiện của lối cấu tạo mô típ dạng này, dù chủ quan hay khách quan, cho thấy Phật giáo thâm nhập vào đời sống văn hoá của người dân các nước theo Phật giáo Theravada thực sự sâu đậm, mang tính chính thống rất cao. Vấn đề này tất yếu dẫn đến nảy sinh mâu thuẫn giữa khuynh hướng thế tục hoá, dân gian hoá Phật giáo với khuynh hướng Phật giáo hoá đại chúng (giữa chức năng tôn giáo và chức năng phi tôn giáo) của truyện cổ. Nếu như ở truyện Hai đứa trẻ lười biếng, do sự can thiệp quá đà của tư tưởng tôn giáo, thể hiện một cái nhìn khá tiêu cực về những nỗ lực của mỗi cá nhân trong cuộc sống thì truyện Xactinho Glaisan thể hiện một cái nhìn ngược lại, hoàn toàn mang tính chất thuần hậu của dân gian: cuộc sống xa hoa sung sướng do sự sắp đặt của người cha ở kiếp trước không làm Xactinho Glaisan cảm thấy hạnh phúc. Sống nơi nguy nga tráng lệ, vật chất không thiếu bất cứ thứ gì nhưng chàng trai nghèo khổ vẫn muốn được trở lại cuộc đời lao động vất vả của mình ở trần thế. Ý nghĩa ngợi ca lao động, đề cao những nỗ lực thực sự của mỗi người trong cuộc đời trần thế còn thể hiện ở các truyện Luyện vàng [1], Cơm cháy,…
Trong khi đó, người Việt khi tiếp thu Phật giáo, không quan tâm đến những vấn đề triết luận sâu xa, cao siêu và phức tạp. Một phần do tính phóng khoáng của tinh thần Phật giáo Đại thừa, kết hợp với đặc điểm dân tộc tính cởi mở cùng lối tư duy mềm dẻo cũng như một nhân sinh quan thiết thực, người Việt gạt bỏ nhiều vấn đề công thức và chi tiết của giáo lý, chỉ giữ lại cái tinh thần chung, cái đại thể phù hợp với niềm tin, đạo lý và nguyện vọng của dân tộc. Do vậy, khi đưa quan niệm luân hồi vào trong truyện cổ dân gian, người dân có khuynh hướng đặt nặng vấn đề “hậu báo”, vấn đề “kết quả” cụ thể và trực tiếp mà không quan tâm giải quyết vấn đề gốc rễ của luân hồi (samsara) để đi đến giải thoát (niravara) như nội dung truyện cổ của các nước theo Phật giáo Theravada cùng khu vực. Đặc điểm trên là nét đặc trưng của người Việt trong lịch sử tiếp biến các hệ thống tư tưởng triết học, tôn giáo [2].
2. MÔ TÍP QUY THIỆN
Bản chất của Phật giáo là giúp con người quay trở về tìm lại chính mình, tìm lại chân tâm trong sáng bị bụi đời làm vẩn đục. Do đó, hướng đến giác ngộ là đặc điểm nổi bật và là một trong những nội dung quan trọng của truyện cổ dân gian mang màu sắc Phật giáo. Thống kê cho thấy tần số xuất hiện mô típ Quy thiện ở truyện của người Việt và các dân tộc anh em không có sự chênh lệch lớn: Việt Nam có 8/53 truyện, các nước khác có 12/121 truyện. Nhìn chung, tỷ lệ truyện có mô típ này khoảng 10% – 17%. Có thể mô tả mô típ này như sau: Nhân vật đang trong vòng tội lỗi hay bị sự vô minh che lấp trí sáng suốt cơ duyên xuất hiện nhân vật chứng ngộ, đoạn tuyệt tội lỗi, lấy lại trí sáng suốt.
Có thể nói, đây là một trong những mô típ thể hiện tính chất tôn giáo rõ nhất và thường đóng vai trò điểm nhấn cho việc thể hiện tư tưởng Phật giáo. Nếu như gần đây, giới nghiên cứu, phê bình văn học hay đề cập đến tính “giải thiêng” của khuynh hướng sáng tác hiện đại trên con đường quay về với những mô típ của mảnh đất văn học dân gian, đặc biệt là ở những huyền thoại và truyện cổ, thì những mô típ dạng này, trong truyện cổ dân gian mang màu sắc tôn giáo nói chung và truyện cổ dân gian mang màu sắc Phật giáo nói riêng, thể hiện tính chất “khử tục” (tạm gọi) khá đậm đặc. Nhằm khẳng định chân lý Phật giáo, dân gian thường lái diễn biến sự việc của câu chuyện tạo nên sự thay đổi đột ngột bản chất nhân vật, làm cho nó “đào thoát” khỏi sự kiềm toả của quy luật thông thường, sự phát triển tâm lý và tính cách. Tướng cướp Angkuliman (truyện Kamanit) có ân oán với Satakien, trên đường lần theo dấu vết, định giết chết kẻ thù thì gặp Đức Phật, được Ngài nhiếp phục, từ bỏ ý đồ trả thù, trở thành một tu sĩ. Con cọp (truyện Con cọp và con két) vì nghĩ kiếp trước mình vốn là một thầy tu mắc đoạ, không muốn tạo thêm chướng nghiệp nên đã từ bỏ ngay ý định xé xác gã lang thang để trả thù cho bạn két của nó. Triệu phú Mikkiarak (truyện Nàng Visakha) vốn là một người bất kể Phật pháp, coi thường Tăng giới, được nghe giảng pháp đã trở nên kính ngưỡng Đức Phật Thích Ca, thấm nhuần giáo lý, quy y đầu Phật. Bác đồ tể (truyện Sự tích cây huyết dụ) thấy con heo định giết thịt đẻ năm heo con bỗng nhiên sám hối tội lỗi sát sinh trước nay, quỳ trước Phật xin giải nghệ. Cảm động trước câu chuyện trả nghĩa của con ngựa, mười tám tên cướp (truyện Sự tích mười tám ông Phật La hán) bỏ hết hung khí, thề đoạn tuyệt nghề đạo tặc,… Về hiện tượng này, nhà nghiên cứu Nguyễn Đổng Chi từng bộc lộ cái nhìn độc đáo khi nhận định “Mục tiêu của cuộc đấu tranh chính – tà, thiện – ác của con người không phải là diệt trừ cái ác cho đến tận gốc mà vấn đề cốt thiết hơn là làm sao chuyển ác thành thiện, làm cho mặt chính lớn dần trong cái đối lập gay gắt với nó là cái tà. Sự chừng mực về độ trong tâm lí dân tộc ở đây trở thành một yếu tố nghệ thuật đầy ý nghĩa”. Theo tác giả, vì thế mà “Cuộc sống trong truyện cổ tích Việt Nam là cuộc sống đã bớt tàn nhẫn và thô bạo, về bản chất không phải là sự tô chuốt nghệ thuật mà chính là do có sự can thiệp của tâm lí, tính cách dân tộc. Tình cảm tự nhiên, tinh thần lạc quan, lí tưởng nhân đạo tổng hợp nên cảm quan thẫm mỹ của quần chúng” [4, tr.121-122, 1620, 1624].
Nhân vật trong truyện Việt Nam tuy một mặt có sự tác động của đạo đức tôn giáo nhưng phần lớn lại được sự soi rọi nhiều hơn của đạo đức thế tục, của lương tri, lòng nhân đạo, sự nhân nghĩa trong ứng xử xã hội. Nếu như nhân vật trong những truyện cổ của các nước bạn mà ta đang xét chủ yếu chịu sự dẫn dắt, tác động, thuyết phục từ bên ngoài (Đức Phật hoặc bậc tu hành) thì nhân vật của truyện cổ Việt Nam thường được dành cho sự tự thân hướng nội, chiêm nghiệm, để cho lương tri tự vấn mà giật mình tỉnh ngộ, sám hối lỗi lầm. Ngay cả khi có sự tác động từ một nhân vật khác như ở truyện Sự tích con bìm bịp thì màu sắc giáo hoá cũng hết sức mờ nhạt, tinh thần tự thân hướng thiện của nhân vật vẫn được bộc lộ nhiều hơn. Truyện Sự tích cá he chỉ kể rằng đạo hạnh của nhà Sư đã cảm hoá được mẹ con Ác Lai, tuyệt nhiên không hề có chi tiết nào kể về việc nhà sư rao giảng giáo pháp cho hai mẹ con tên cướp. Nếu như truyện của các nước khác chủ ý nhấn mạnh tính chân lý và sự nhiệm màu của Phật pháp, đề cao khả năng thuyết pháp, cảm hoá của Đức Thế Tôn và chư Tăng thì truyện cổ Việt Nam hướng đến sự thức tỉnh lương tri của bản thân nhân vật, nghiêng về màu sắc tình cảm, đạo lý, lẽ phải ở đời. Ở truyện Việt Nam, màu sắc thế tục đậm đà hơn kéo theo tính “khử tục” không cao bằng truyện của các nước cùng khu vực.
3. MÔ TÍP XÂY CHÙA ĐÚC TƯỢNG
Tuy không phải là mô típ đặc trưng bậc nhất trong truyện cổ dân gian mang màu sắc Phật giáo của các quốc gia Đông Nam Á, nhưng mô típ Xây chùa đúc tượng cũng đã góp mặt như một thành tố nghệ thuật đặc thù thể hiện diện mạo cũng như chiều sâu văn hoá Phật giáo trong đời sống nhân dân. Tỷ lệ xuất hiện mô típ này trong nhóm truyện đang khảo sát dao động trong khoảng 8% – 10%, nghiêng về các quốc gia theo Phật giáo Theravada trong khu vực (12/121 truyện). Xảy ra những sự kiện khá đặc biệt nhân vật muốn lập công đức/ kiến thiết đất nước/ hoằng dương Phật pháp/ sám hối tội lỗi xây đền chùa, đúc tượng Phật.
Nhìn chung, mô típ này gắn với những ý nghĩa hết sức đẹp đẽ, thể hiện lòng hiếu thảo đối với cha mẹ (Sự tích ngôi đền Băntay Chmar), lòng thành kính đối với Đạo Phật (Truyền thuyết về sư Tổ Đỉa, Truyền thuyết Thera Upakut vĩ đại), tình cảm yêu nước nồng nàn (Khổng Lồ đúc chuông hay Sự tích trâu vàng hồ Tây, Sự tích Ăng Co vát và vát No Ko, Bà Mảng và chiếc chuông đồng,…) cũng như tinh thần hướng thiện trong tâm thức của nhân dân các dân tộc (Sự tích sông Nhà Bè hay truyện Thủ Huồng, Sự tích tượng Prôma trong chùa Nakor Ratay,…).
Mô típ này chiếm số lượng cao hơn ở nhóm truyện cổ dân gian mang màu sắc Phật giáo của các nước Đông Nam Á theo Phật giáo Theravada so với truyện của Việt Nam…Trong 12 truyện có xuất hiện mô típ Xây chùa đúc tượng, có 04 trường hợp xây chùa tháp với ý nghĩa sám hối tội lỗi, trở về chánh đạo, 03 trường hợp thể hiện tinh thần yêu nước, 05 trường hợp gắn với ý nghĩa hướng Phật, lập công đức, vun đắp cho tôn giáo Từ bi. Thái tử, con trai của quốc vương Yos-ke, trải qua bao sóng gió hiểm nguy bởi nạn ngoại xâm, cuối cùng, khôi phục lại vương quốc, dựng ngôi đền lớn Bantey Chmar. Sau khi mẹ qua đời, thái tử đưa tro của bà vào thờ ở đền này (Sự tích quốc vương Yos-ke và ngôi đền Bantey Chamar). Sư Nasagen ở chùa Asokare cả đời tu đạo, đến tuổi xế chiều mới hoàn thành được tâm nguyện lớn nhất đời mình: Tạc một pho tượng lớn bằng ngọc bích để cho dân chúng có chỗ lễ Phật (Pho tượng Phật bằng ngọc bích). Thái tử Phya Pan phạm tội lỗi tày trời, giết chết những đấng sanh thành dưỡng dục, đã làm theo lời khuyên của các bậc tu hành xây ngôi chùa cao nhất, lớn nhất để thành tâm sám hối (Câu chuyện về Nakorn Pathom). Sau mọi nỗ lực ngăn chặn bước tiến xâm lăng của quân Xiêm, ông Khổng Lồ cùng em gái cố gắng thi tài xây tháp để giúp cho dân Campuchia tránh khỏi nạn binh đao nhưng nỗ lực cuối cùng ấy đã thất bại. Theo truyền thuyết của người Khmer thì Ăng Co Vát và Vát No Ko là những chứng tích cuộc thi tài của những con người yêu nước thuở xưa (Sự tích Ăngco Vát và Vát No Ko)… Ở truyện Việt Nam, mô típ này xuất hiện khá khiêm tốn: 4/53 truyện. Phải chăng, mặc dù việc xây chùa và đúc tượng Phật là một hoạt động khá phổ biến ở nước ta [3] nhưng chưa trở thành nếp sống văn hoá chung của đại đa số người dân lao động trong lịch sử. Trong khi đó, tình hình hoàn toàn ngược lại ở các nước bạn cùng khu vực. Việc xây chùa tháp, đúc tượng Phật, bố thí, cúng dường đã trở thành những nếp sinh hoạt thường nhật của quần chúng và chuẩn mực đạo lý dân tộc [4]. Người ta gọi Campuchia là Đất nước chùa tháp, gọi Myanma là Xứ sở chùa Vàng… Khắp nơi đâu đâu cũng thấy bóng áo cà sa thấp thoáng dưới những mái vòm sừng sững của những ngôi chùa thiêng vang rền tiếng chuông đại giác. Kiến trúc nổi tiếng nhất ở các quốc gia Đông Nam Á như Thái Lan, Lào, Campuchia, Myanmar… là những ngôi chùa thờ Phật. Chùa được coi là trung tâm sinh hoạt quan trọng nhất của mỗi làng hay đô thị. Người dân dành một khoảng lợi tức khá lớn cho việc cúng dường vào các chùa. Hầu như tất cả những dịp lễ hội lớn nhỏ, mọi người dân đều đến chùa lễ bái. Nhà vua cũng thường đích thân đến quốc tự dâng lễ cho các vị Tăng thống Phật giáo. Việc xây bảo tháp cũng là một hình thức đánh dấu một sự kiện trọng đại, ăn mừng chiến thắng, thành công, chúc phúc,…
4. MÔ TÍP THỬ LÒNG TỐT
Có thể nói, hình ảnh nhân vật chính hiền lành, tốt bụng sẵn sàng giúp đỡ những người nghèo khổ hay những con vật bị nạn là một trong những hình ảnh thường gặp bậc nhất trong truyện cổ. Nó thể hiện một phẩm chất cốt lõi và quan trọng hàng đầu của con người, đó chính là tính người, tình người, lòng nhân từ, bản tính thiện nơi con người. Phật giáo với chủ trương từ bi vô sai biệt đối với mọi chúng sinh đã hoà vào nguồn mạch nhân văn trong tâm thức nhân loại chảy xuyên suốt hành trình lịch sử của các quốc gia dân tộc, trong đó, đặc biệt in đậm dấu ấn trên chi lưu văn học – nghệ thuật ngay từ phía đầu nguồn. Do đó, mô típ Thử lòng tốt, vốn là tài sản dân gian thuần tuý, được dễ dàng tiếp thu, bảo lưu và biến hoá theo tinh thần Phật giáo góp phần cấu tạo nên nhóm truyện khá đặc thù mà chúng ta đang tiến hành khảo sát. Tình huống đặc biệt xuất hiện (ngẫu nhiên hoặc có sự sắp đặt của một nhân vật khác), nhân vật phản ứng tính cách, phẩm chất được bộc lộ.
Tần số xuất hiện của mô típ này trong truyện cổ dân gian Việt Nam và các nước cùng khu vực dao động trong khoảng từ 10% (đối với truyện Việt Nam) đến 14% (đối với truyện của các nước khác). Trên đại thể, mô típ Thử lòng tốt được triển khai qua bốn dạng chính: (1) Thử thách lòng nhân từ của nhân vật qua tình huống người đói khổ bệnh tật chờ đợi bố thí hay chăm sóc, (2) Thử thách lòng nhân từ của nhân vật qua tình huống con vật bị nạn cần sự cứu thoát, cưu mang, (3) Thử thách lòng nhân từ của nhân vật qua tình huống người tu hành cần sự bố thí, cúng dường, (4) Thử thách sự trì giới ở người tu hành bằng những cám dỗ khêu gợi sự ham muốn, (5) Thử thách sự ngay gian của hai người tranh chấp bằng cách tiến hành một phép thử.
Trong đó, dạng cấu tạo thứ nhất chiếm tỷ lệ cao nhất ở nhóm truyện của các nước bạn cùng khu vực. Trong 17 truyện có mô típ Thử lòng tốt, số truyện có cấu tạo mô típ Thử lòng tốt theo 3 dạng đầu (ba dạng cấu tạo này nhằm thể hiện từ tâm của nhân vật chính) là 11 truyện (chiếm tỷ lệ khoảng 70%). Điều này ít nhiều đưa lại những dẫn chứng khá thuyết phục về một trong những nét đặc trưng của văn hoá Phật giáo ở những quốc gia theo Phật giáo Theravada: hoạt động bố thí, cúng dường vừa là một sinh hoạt vừa là một nhu cầu tối quan trọng trong đời sống của nhân dân.
Bố thí là tiêu chí số một và xuyên suốt trong mọi biểu hiện lập công đức, là một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu của nhân dân các nước theo Phật giáo. Đây là một hành động điển hình nhất của lòng từ bi, một trong hai hạnh cao nhất của Phật tử. Trong bốn pháp được đem thực hành có thể thu phục quần chúng, thì Bố thí là pháp thứ nhất, sau đó mới kể đến các pháp khác như: Nói lời dịu hiền, Làm điều có lợi cho người (lợi hành), Cùng làm việc với người (đồng sự). Trong sáu hạnh của người tu theo Đạo Phật thì Bố thí được kể đến đầu tiên, tiếp theo mới là: Trì giới, Nhẫn nhục, Tinh tấn, Thiền định, Bố thí đúng nghĩa là bố thí với tinh thần tự nguyện, vui vẻ (lạc thí), cảm thấy đó là một việc phúc. Lạc thí cũng là một danh hiệu mà người đời tặng cho ông Anathapindika (trưởng giả Cấp Cô Độc) [5]. Của bố thí không phân biệt sang hèn [6], tuỳ theo khả năng của mỗi người, vật bố thí có thể có giá trị khác nhau. Người ta ví công đức mà việc bố thí mang lại sáng trong chẳng khác nào ánh trăng ngày rằm. Bố thí có nhiều mức độ khác nhau, trong đó, xả thân bố thí là mức độ bố thí cao nhất, Phật giáo gọi hình thức bố thí đó là Bố thí Ba la mật. Trong vòng luân hồi sinh tử của mình, Đức Phật từng đạt đến hạnh bố thí hoàn thiện, mỹ mãn ấy [7]. Ở các nước theo Phật giáo Nam tông: Sri Lanka, Lào, Thái Lan, Campuchia,… Việc dâng thức ăn, y áo cũng như những dụng cụ phục vụ sinh hoạt tu tập cho Sư là một hoạt động diễn ra hằng ngày và hết sức quan trọng trong đời sống văn hoá của người dân… Như vậy, sinh hoạt tu tập thường nhật của nhân dân đã in dấu sâu đậm lên truyện cổ. Trong bức tranh chung của sinh hoạt thực hành tôn giáo ấy, việc bố thí là một mảng màu đậm đà và bền bỉ, vừa là thước đo đạo hạnh của Phật tử, vừa là chuẩn mực đạo đức và tiêu chí đánh giá nhân cách mỗi người dân.
Mô típ này xuất hiện ở truyện Việt Nam khá khiêm tốn: 6/53 truyện (chiếm khoảng 10%). Thiết nghĩ, cũng nên đặt dấu hỏi với con số ít ỏi này. Theo dẫn chứng của Nguyễn Tấn Đắc trong công trình nghiên cứu Văn hoá Đông Nam Á, sau vị trí số một là tinh thần yêu nước, người Việt Nam coi trọng những giá trị bắt nguồn từ Phật giáo như từ thiện, tốt bụng (88%), thật thà, trung thực (87%), lòng tốt, lòng nhân từ, sự tử tế (79%). Theo Chu Xuân Diên, giá trị thứ hai trong thang bậc giá trị văn hoá của người Việt Nam là gắn bó với cộng đồng, thứ ba là lòng nhân ái. Phải chăng ở đây có sự khập khiễng? Chúng tôi cho rằng, mô típ Thử lòng tốt là một điển hình về sự bắt nhịp và hoà hợp mềm dẻo nhất giữa tinh thần Phật giáo và đạo đức của quần chúng. Trong tất cả các mô típ mang tính đặc thù của nhóm truyện, đây là mô típ dễ dàng thoát ra ngoài phạm vi ảnh hưởng của những tư tưởng Phật giáo để trở về với tính chất thuần dân gian của nó. Đặc biệt, đối với những quốc gia không có được những điều kiện thuận lợi để Phật giáo phát triển huy hoàng, liên tục và trở thành quốc giáo như: Việt Nam, Indonesia, Philippin, Malaysia,.. thì những yếu tố cốt lõi của Phật giáo dễ dàng bị hoà tan vào trong tiềm thức các dân tộc này, thể hiện ra ở phần chung nhất mà tôn giáo Từ bi bắt nhịp với luân lý của người bình dân. Chúng tôi nghĩ rằng rất có thể mô típ này xuất hiện ở những truyện dân gian thuần tuý, không có dấu hiệu kèm theo để nhận diện yếu tố Phật giáo của tác phẩm. Hơn nữa, một truyện cổ dân gian mang màu sắc Phật giáo không nhất thiết phải hội đủ tất cả những mô típ Tái sinh – hoá kiếp, Quy thiện, Thử lòng tốt,… Tuỳ theo mục đích của người kể chuyện muốn chuyển tải vấn đề nào trong hệ thống tư tưởng Phật giáo mà có sự gia giảm hay tăng cường các mô típ trong việc bố trí các thành tố nghệ thuật của tác phẩm. Và quan trọng nhất, như chúng tôi đã phân tích ở trên, thực tế sinh hoạt văn hoá Phật giáo trong sinh hoạt thường nhật của nhân dân có ý nghĩa chi phối rất lớn đến cấu tạo của nhóm truyện này.
Trong năm dạng cấu tạo của mô típ Thử lòng tốt, truyện của Việt Nam tập trung nhiều ở dạng cấu tạo thứ tư: Thử thách sự trì giới ở người tu hành qua hành động khêu gợi sự ham muốn, ở các truyện: Sự tích chim tu hú, Sự tích con nhái, Sự tích đèo Phật tử. Hiện tượng này có liên quan đến quan niệm của nhân dân về việc tu hành và thái độ của người dân đối với Tăng giới như chúng tôi đã trình bày ở phần so sánh cấp độ nhân vật. Một hiện tượng khác đáng quan tâm là ở nhóm truyện của các quốc gia Đông Nam Á khác có xuất hiện dạng thứ năm: Dùng phép thử để xác định ngay gian mà ở truyện Việt Nam hầu như vắng bóng. Qua thống kê, có 6/17 truyện (khoảng hơn 30%) có mô típ Thử lòng tốt được cấu tạo theo dạng này: Vị Bồ tát khôn ngoan, Cái dù, Thần cây ngoái mũi, Bốn chàng Bà la môn, Bốn thầy tu và túi vàng. Đặc biệt, trong đó có 4/6 truyện liên quan đến việc phân xử của hai nhân vật nổi tiếng: Bồ tát và Tiểu thư Thudamma.
Tu tập để đạt đến trí tuệ thù thắng và siêu việt là một trong hai nhiệm vụ quan trọng nhất của người tu theo Đạo Phật. Điển hình là xuyên suốt những câu chuyện tiền kiếp của Đức Thế Tôn, song hành với lí tưởng từ bi là trí tuệ sáng suốt như ngọn đuốc soi đường cho các hoá thân của Ngài tránh khỏi những hệ luỵ của cuộc đời. Nếu Đức Phật thác sinh vào kiếp người thì đó là những chàng thanh niên nhanh trí, người thương gia sáng suốt hay vị đại thần hiền trí,… Nếu Đức Phật đầu thai vào kiếp vật thì đều là những con vật có trí khôn tuyệt vời như: Con nai khôn ngoan, con cua thông minh, con khỉ mưu trí,… Hiện tượng ngợi ca nhân vật thỏ như một vị quan toà thông minh tuyệt trí ở các nước Campuchia, Myanma, Lào… cũng không nằm ngoài ý nghĩa trên. Vị Bồ tát xét xử tài ba và công bằng xuất hiện trong truyện cổ với những cách xử lý đầy trí tuệ, tình, lý vẹn toàn. Trước quyết định táo bạo của Bồ tát, người mẹ thực sự của đứa bé ôm mặt khóc vì không nỡ làm con đau đớn (vị Bồ tát khôn ngoan), cũng như người chủ thực sự của tấm lụa tỏ ra đau lòng vì tiếc công, xót của khi phải chứng kiến sản phẩm lao động của mình bị xé làm đôi (cái dù). Thế là trắng đen được phơi bày. Đặc biệt, truyện của Myanmar xuất hiện một nhân vật nữ huyền thoại nổi tiếng thông minh, tài trí, coi trọng chánh pháp, thường can thiệp, hoà giải, xét xử công bằng chẳng khác gì một vị Bồ tát sống trong tình cảm của nhân dân. Cũng như nàng Tăn Tay của Lào, Tiểu thư Thudamma Sari ở Madari (Myanmar), con quan tể tướng, là người uyên bác, tinh thông luật lệ, thuộc làu kinh điển. Nàng nhớ rất rõ và hiểu biết tất cả ý nghĩa tinh thần của mười điều luật dành riêng cho hoàng tử, nhớ rõ năm điều luật Jilax trong kinh Phật. Tất cả những sách vở triết học và luân lý cũng không hề xa lạ với nàng. Tiếng tăm lừng lẫy của nàng ai cũng biết và mọi người dù có địa vị quan trọng đến đâu, dù ở bất cứ đâu trên thế gian này cũng đến nhờ nàng phân xử hộ những vụ khó khăn, phức tạp. Chỉ bằng một câu chuyện, Tiểu thư Thudamma Sari đã tìm ra thủ phạm lấy cắp túi vàng trong khi trước đó các quan toà cùng triều thần trong nước đều bó tay, bí lối (Bốn chàng Bà la môn hay Bốn thầy tu và túi vàng).
Kết luận
Truyện cổ dân gian mang màu sắc Phật giáo không chỉ thu hút những mô típ của truyện cổ dân gian mà còn xác lập cả một hệ thống các mô típ mang tính đặc thù thực thi chức năng tôn giáo. Trong đó, luôn có hai xu hướng gần như đối lập tồn tại song hành và chuyển hoá lẫn nhau góp phần cấu thành nên chỉnh thể nghệ thuật tác phẩm: Xu hướng Phật giáo hoá truyện cổ dân gian và xu hướng thế tục hoá những quan niệm Phật giáo. Những mô típ này phác hoạ nên bức tranh đời sống văn hoá nói chung và văn hoá Phật giáo nói riêng ở các dân tộc khu vực Đông Nam Á khá sinh động và thuần hậu trên nền tảng văn hoá lúa nước với lối sinh hoạt cũng như những suy nghĩ và tình cảm chất phác, dễ mến, chuộng sự hoà hợp, thích sự ổn định, coi trọng quan hệ cộng đồng,… Trong đó, Phật giáo và đạo lý theo quan niệm Phật giáo giữ một vị trí đặc biệt quan trọng trong tình cảm nhân dân.
Bên cạnh những mô típ chung, các dân tộc xây dựng cho mình một quỹ mô típ riêng, phản ánh những nét độc đáo, cá biệt mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc. Nếu như nhân dân các nước Campuchia, Lào, Thái Lan, Myanmar có truyền thống tôn kính, sùng bái quốc vương, gán cho người trị vì vương quốc những phẩm tính của Đức Phật và việc tu tập được ưu tiên hàng đầu trong đời sống thường nhật của người dân, thì người Việt Nam có cái nhìn hồn nhiên hơn, thực dụng hơn. Chung quy cũng là do có sự khác nhau về điều kiện phát triển Đạo Phật trong lịch sử giữa nước ta với các quốc gia khác cùng khu vực.
Chú thích:
[1] Truyện này không có mô típ Tái sinh – hoá kiếp.
[2] Có thể thấy một hiện tượng điển hình về vị trí của Đạo giáo và Phật giáo trong quan niệm dân gian. Tâm thức nhân dân không phân biệt Phật giáo và Đạo giáo, có việc gì hệ trọng họ cầu cứu ở Trời Phật. Đối với họ, Trời, Phật tuy hai mà một. Vì thế, truyện Phật bà chùa Hương, có đoạn được nhân dân kể như sau: “Thượng đế sắc phong đức chúa Ba là Đại từ Đại bi cứu khổ cứu nạn linh cảm Quán Thế Âm Bồ tát, ban tặng toà báu hoa sen, trao phó vĩnh viễn làm chủ đạo tràng núi Phổ Đà biển Nam Hải” [8, tr.95].
[3] Theo Lê Quý Đôn toàn tập: “Vua Lý Thái Tổ (1010 – 1028), khi đã dời đô đến Thăng Long đã cho xây bên tả là cung Thái Thanh, bên hữu dựng chùa Vạn Tuế. Suốt đời nhà Lý, tăng đạo đầy dân gian, chùa quán khắp trong nước” [6, tr.387].
Theo Việt Nam Phật giáo sử luận, trên một cái bia ở chùa Thiện Phúc, nhà Nho Lê Quát viết: “Cái thuyết hoạ phúc của nhà Phật sao mà cảm động lòng người sâu sắc đến thế? Trên từ vương công, dưới đến thứ dân, hễ nói đến bố thí cúng dường vào Phật sự thì dù hết tiền hết của cũng không tiếc. Ngày hôm nay được cúng tiền vào việc xây chùa dựng tháp thì lấy làm hân hoan như là ngày mai sẽ được báo ứng tốt đẹp. Thế nên từ trong kinh thành cho đến ngoài châu phủ, khắp nơi thôn cùng ngõ hẻm, không cần ra lệnh mà cũng tuân theo, không bắt phải thề mà vẫn giữ đúng. Hễ chỗ nào có nhà ở thì có chùa Phật. Chùa hư nát thì sửa lại, lâu đài chuông trống chiếm tới phân nửa dân cư. Sự hưng thịnh của Đạo Phật quá dễ dàng mà sự tôn sùng cũng rất mực…” [7, tr.413].
[4] Trong lễ hội Bun Pimày của người Lào, người ta ra sông lấy cát đắp thành những ngọn tháp xung quanh cây đa cổ thụ để các nhà sư đến cầu kinh chúc phúc cho mọi người. Phật tử ở Myanma coi việc dâng cúng tượng Phật cũng là một việc tích tụ công đức. Họ xây những quazaung, là những ngôi nhà để tượng Phật. Paỳataya là một phương thức chữa bệnh đặc biệt của người Miến xưa bằng cách tạo nặn các tượng Phật bằng đất sét hay giấy bồi để xua đuổi ốm đau…[5, tr.84, 325, 366]
[5] Vào thời quốc vương Asoka, trưởng giả Cấp Cô Độc (Sudatta Anathapindika), một người rất giàu có ở thành Vaisali (Ấn Độ), rất sùng Đạo Phật, đã xây dựng và cúng dường rất nhiều cho Phật và tăng chúng, hay bố thí cho người nghèo, sống cô độc nên gọi là Cấp Cô Độc.
[6] Cấp Cô Độc (Anathapindika) bố thí đến lúc tài sản khánh kiệt, một hôm, ông ta chỉ có một nồi cháo nấu từ ngày hôm trước, rất muốn cúng dường nhưng ngại. Đức Phật nói với ông ta: “Này gia chủ, gia chủ chớ có ái ngại khi bố thí những món thô xấu. Khi tâm tốt thì đồ vật cúng dường nào cũng tốt cả.” [9, tr.5]
[7] Chẳng hạn trong truyện chú thỏ sống cùng rái cá, khỉ và giả can bên bờ sông Hằng [10, tr.3-14], câu chuyện về vua Sivi bố thí cặp mắt cho người Bà-la-môn, hay chuyện khỉ chúa sẵn sàng hy sinh thân mình để cứu cả đàn thoát khỏi hoạ sát thân [11, tr.115-127]…
Tài liệu tham khảo:
- Thích Minh Châu (dịch) (1991), Chuyện tiền thân Đức Phật (tập 1-4), Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam.
- Thích Mich Châu, Minh Chi (1991), Từ điển Phật học Việt Nam, Nxb. Khoa học Xã hội, Hà Nội.
- Jean Chevalier, Alain Gheerbrant (Nhiều người dịch) (2002), Từ điển biểu tượng văn hoá thế giới, Nxb. Đà Nẵng.
- Nguyễn Đổng Chi (2000), Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam (tập 1-5), Nxb. Giáo dục.
- Ngô Văn Doanh (1995), Từ điển văn hoá Đông Nam Á phổ thông, Trung tâm Khoa học Xã hội và Nhân văn Quốc gia, Viện Đông Nam Á.
- Lê Quý Đôn toàn tập, tập 2 (1977), Kiến văn tiểu lục (bản dịch), Nxb. Khoa học Xã hội, tr.387.
- Nguyễn Lang (2000), Việt Nam Phật giáo sử luận (tập 1-3), Nxb. Văn học, Hà Nội.
- Thích Viên Thành (1996), Truyện Phật bà chùa Hương, Nxb. Khoa học Xã hội, tr.95.
- Lý Thái Thuận, Phi Long (2002), Truyện tiền thân Đức Phật bằng tranh (tập 3), Nxb. TP HCM.
- Lý Thái Thuận, Phi Long (2002), Truyện tiền thân Đức Phật bằng tranh (tập 11), Nxb. TP HCM.
- Lý Thái Thuận, Phi Long (2002), Truyện tiền thân Đức Phật bằng tranh (tập 12), Nxb. TP HCM.
Does your website have a contact page? I’m having a tough time locating it but, I’d like to shoot you an email. I’ve got some suggestions for your blog you might be interested in hearing. Either way, great site and I look forward to seeing it grow over time.
whoah this weblog is excellent i like studying your posts. Keep up the good paintings! You recognize, lots of persons are looking around for this information, you could help them greatly.
whoah this blog is excellent i love reading your posts. Keep up the great work! You know, many people are searching around for this information, you could aid them greatly.
I want to express appreciation to this writer for rescuing me from this type of scenario. After looking through the search engines and seeing techniques which are not powerful, I was thinking my entire life was over. Existing devoid of the approaches to the problems you have fixed all through the posting is a serious case, as well as ones that might have adversely damaged my entire career if I had not come across your blog. Your actual knowledge and kindness in controlling every item was helpful. I am not sure what I would’ve done if I had not encountered such a solution like this. It’s possible to at this point look ahead to my future. Thank you very much for this skilled and result oriented guide. I will not hesitate to recommend your site to anybody who desires care on this topic.
I always was concerned in this topic and still am, appreciate it for putting up.
I truly enjoy reading on this web site, it holds superb posts.
Generally I don’t read post on blogs, but I would like to say that this write-up very forced me to check out and do it! Your writing taste has been amazed me. Thank you, quite great post.
Very nice article and straight to the point. I am not sure if this is truly the best place to ask but do you folks have any ideea where to hire some professional writers? Thx 🙂
Hi my friend! I want to say that this article is awesome, nice written and come with approximately all vital infos. I?¦d like to see more posts like this .
Some really excellent articles on this website, thanks for contribution. “It is not often that someone comes along who is a true friend and a good writer.” by E. B. White.
I must show some thanks to this writer just for rescuing me from this type of scenario. Because of checking throughout the search engines and coming across principles that were not productive, I assumed my life was done. Existing devoid of the solutions to the difficulties you have fixed all through your good article is a crucial case, and those which might have in a wrong way affected my career if I had not noticed your web blog. Your own personal natural talent and kindness in handling the whole lot was vital. I don’t know what I would’ve done if I hadn’t discovered such a point like this. I can also now look forward to my future. Thanks for your time very much for your skilled and result oriented guide. I won’t be reluctant to endorse your blog post to anyone who would need assistance on this subject matter.
Unquestionably believe that which you stated. Your favorite reason appeared to be on the internet the simplest thing to be aware of. I say to you, I definitely get annoyed while people think about worries that they plainly do not know about. You managed to hit the nail upon the top as well as defined out the whole thing without having side-effects , people could take a signal. Will likely be back to get more. Thanks
It’s perfect time to make a few plans for the long run and it is time to be happy. I’ve learn this submit and if I could I want to suggest you some attention-grabbing issues or advice. Maybe you could write subsequent articles referring to this article. I want to learn even more issues approximately it!
With havin so much content do you ever run into any problems of plagorism or copyright infringement? My blog has a lot of unique content I’ve either created myself or outsourced but it appears a lot of it is popping it up all over the web without my permission. Do you know any methods to help protect against content from being stolen? I’d definitely appreciate it.
Precisely what I was looking for, regards for putting up.
I got what you mean , appreciate it for putting up.Woh I am delighted to find this website through google. “Money is the most egalitarian force in society. It confers power on whoever holds it.” by Roger Starr.
What i don’t understood is in fact how you are now not really a lot more well-preferred than you may be right now. You are so intelligent. You understand thus significantly with regards to this matter, made me in my opinion consider it from so many various angles. Its like men and women aren’t involved except it¦s one thing to do with Lady gaga! Your individual stuffs great. Always deal with it up!
This really answered my downside, thank you!
Howdy! I know this is kinda off topic however I’d figured I’d ask. Would you be interested in exchanging links or maybe guest authoring a blog post or vice-versa? My site goes over a lot of the same topics as yours and I think we could greatly benefit from each other. If you are interested feel free to send me an e-mail. I look forward to hearing from you! Awesome blog by the way!
I genuinely enjoy reading through on this internet site, it contains excellent content.
Do you mind if I quote a couple of your articles as long as I provide credit and sources back to your weblog? My website is in the very same niche as yours and my users would definitely benefit from some of the information you provide here. Please let me know if this okay with you. Regards!
Valuable information. Lucky me I found your web site by accident, and I am shocked why this accident did not happened earlier! I bookmarked it.
Thanks , I have recently been searching for information about this topic for ages and yours is the best I’ve discovered till now. But, what about the conclusion? Are you sure about the source?
I’m curious to find out what blog system you happen to be using? I’m experiencing some minor security issues with my latest website and I’d like to find something more risk-free. Do you have any suggestions?
Would love to perpetually get updated great website! .
I’m not that much of a online reader to be honest but your sites really nice, keep it up! I’ll go ahead and bookmark your website to come back later. Cheers
Balmorex Pro is a natural and amazing pain relief formula that decreases joint pain and provides nerve compression relief.
I am impressed with this web site, rattling I am a big fan .
Greetings! Very helpful advice on this article! It is the little changes that make the biggest changes. Thanks a lot for sharing!
I have recently started a web site, the info you provide on this web site has helped me greatly. Thank you for all of your time & work.
I am perpetually thought about this, appreciate it for posting.
Fantastic website. Plenty of helpful information here. I am sending it to some friends ans additionally sharing in delicious. And naturally, thank you to your sweat!
Thank you for the good writeup. It in fact was a amusement account it. Look advanced to more added agreeable from you! However, how could we communicate?
What is Sugar Defender? Is it safe for blood sugar? The inventor of Sugar Defender, a natural supplement that supports glucose levels, is Tom Green.
Pretty section of content. I just stumbled upon your weblog and in accession capital to assert that I get in fact enjoyed account your blog posts. Any way I will be subscribing to your feeds and even I achievement you access consistently quickly.
My brother recommended I might like this blog. He was entirely right. This post truly made my day. You can not imagine just how much time I had spent for this information! Thanks!
Having read this I thought it was very informative. I appreciate you taking the time and effort to put this article together. I once again find myself spending way to much time both reading and commenting. But so what, it was still worth it!
What Is ZenCortex? ZenCortex is an ear health booster that protects ears from potential damage and improves your hearing health.
What Is ZenCortex? ZenCortex is an ear health booster that protects ears from potential damage and improves your hearing health.
I’m so happy to read this. This is the type of manual that needs to be given and not the random misinformation that is at the other blogs. Appreciate your sharing this greatest doc.
Hi there, I found your web site via Google while searching for a related topic, your site came up, it looks great. I’ve bookmarked it in my google bookmarks.
Heya i am for the first time here. I came across this board and I to find It truly useful & it helped me out a lot. I hope to provide something again and help others like you helped me.
hello there and thank you for your information – I have certainly picked up something new from right here. I did however expertise a few technical issues using this site, as I experienced to reload the web site lots of times previous to I could get it to load properly. I had been wondering if your hosting is OK? Not that I’m complaining, but sluggish loading instances times will sometimes affect your placement in google and can damage your high quality score if advertising and marketing with Adwords. Well I’m adding this RSS to my email and can look out for much more of your respective fascinating content. Ensure that you update this again very soon..
Whats Taking place i’m new to this, I stumbled upon this I’ve found It absolutely useful and it has helped me out loads. I am hoping to give a contribution & help other users like its aided me. Great job.
Exceptional post however , I was wondering if you could write a litte more on this subject? I’d be very thankful if you could elaborate a little bit further. Appreciate it!
Heya i’m for the first time here. I found this board and I find It truly helpful & it helped me out much. I am hoping to present something back and aid others like you helped me.
An fascinating dialogue is worth comment. I believe that you need to write more on this topic, it may not be a taboo subject however typically persons are not sufficient to speak on such topics. To the next. Cheers
My partner and I stumbled over here different web address and thought I might check things out. I like what I see so i am just following you. Look forward to going over your web page repeatedly.
I have read some good stuff here. Definitely worth bookmarking for revisiting. I wonder how a lot attempt you put to make one of these excellent informative site.
Great work! This is the type of info that should be shared around the web. Shame on the search engines for not positioning this post higher! Come on over and visit my website . Thanks =)
Would love to forever get updated outstanding weblog! .
Hi there would you mind letting me know which webhost you’re working with? I’ve loaded your blog in 3 different browsers and I must say this blog loads a lot faster then most. Can you suggest a good web hosting provider at a fair price? Thanks, I appreciate it!
I rattling delighted to find this website on bing, just what I was searching for : D as well bookmarked.
Thank you for sharing this very good post. Very interesting ideas! (as always, btw)
What is CogniCare Pro? CogniCare Pro is 100 natural and safe to take a cognitive support supplement that helps boost your memory power. This supplement works greatly for anyone of any age and without side effects
Your style is so unique compared to many other people. Thank you for publishing when you have the opportunity,Guess I will just make this bookmarked.2
I have not checked in here for a while as I thought it was getting boring, but the last few posts are good quality so I guess I will add you back to my daily bloglist. You deserve it my friend 🙂
Some really excellent posts on this web site, thanks for contribution. “We are always in search of the redeeming formula, the crystallizing thought.” by Etty Hillesum.
I am no longer positive the place you’re getting your information, however great topic. I must spend some time learning more or understanding more. Thank you for excellent information I used to be in search of this information for my mission.
I went over this site and I believe you have a lot of fantastic info , saved to bookmarks (:.
Wow, awesome blog layout! How long have you been blogging for? you make blogging look easy. The overall look of your web site is great, let alone the content!
Thank you for any other informative website. Where else may I get that kind of info written in such a perfect means? I’ve a challenge that I’m simply now working on, and I have been at the glance out for such information.
My coder is trying to convince me to move to .net from PHP. I have always disliked the idea because of the expenses. But he’s tryiong none the less. I’ve been using WordPress on numerous websites for about a year and am nervous about switching to another platform. I have heard great things about blogengine.net. Is there a way I can import all my wordpress posts into it? Any help would be really appreciated!
Hi there, just became aware of your blog through Google, and found that it’s truly informative. It’s important to cover these trends.
Hey! This is kind of off topic but I need some advice from an established blog. Is it tough to set up your own blog? I’m not very techincal but I can figure things out pretty fast. I’m thinking about setting up my own but I’m not sure where to begin. Do you have any tips or suggestions? Appreciate it
This is valuable stuff.In my opinion, if all website owners and bloggers developed their content they way you have, the internet will be a lot more useful than ever before.
Great – I should definitely pronounce, impressed with your web site. I had no trouble navigating through all tabs and related info ended up being truly simple to do to access. I recently found what I hoped for before you know it at all. Reasonably unusual. Is likely to appreciate it for those who add forums or something, website theme . a tones way for your customer to communicate. Nice task..
It’s really a cool and helpful piece of information. I am glad that you shared this useful information with us. Please keep us informed like this. Thanks for sharing.
Howdy! Someone in my Facebook group shared this site with us so I came to take a look. I’m definitely enjoying the information. I’m book-marking and will be tweeting this to my followers! Fantastic blog and outstanding design and style.
Simply want to say your article is as astonishing. The clarity in your post is simply cool and i can assume you’re an expert on this subject. Fine with your permission let me to grab your RSS feed to keep up to date with forthcoming post. Thanks a million and please carry on the rewarding work.
You are a very clever person!
excellent points altogether, you just gained a brand new reader. What would you suggest about your post that you made some days ago? Any positive?
I like what you guys are up also. Such smart work and reporting! Keep up the superb works guys I have incorporated you guys to my blogroll. I think it will improve the value of my site 🙂
I got what you mean , appreciate it for putting up.Woh I am happy to find this website through google. “Being intelligent is not a felony, but most societies evaluate it as at least a misdemeanor.” by Lazarus Long.
Nice to meet you! We are a online retailer since 1988. Welcome to Elivera 1988-2023. EliveraGroup sells online natural cosmetics, beauty products, food supplements. We connect people with products and services in new and unexpected ways. The company ELIVERAGroup, is a Retailer, which operates in the Cosmetics industry. ELIVERA was established in 1988. © ELIVERA LTD was established in 2007. The first project was in 1988. It was carried out in trade with Russia, Belarus, Ukraine, Belgium, Hungary, Poland, Lithuania, Latvia and Estonia.
You really make it seem so easy with your presentation but I find this matter to be actually something which I think I would never understand. It seems too complicated and extremely broad for me. I am looking forward for your next post, I will try to get the hang of it!
I like the helpful information you provide in your articles. I’ll bookmark your blog and check again here frequently. I am quite certain I’ll learn many new stuff right here! Best of luck for the next!
I just sent this post to a bunch of my friends as I agree with most of what you’re saying here and the way you’ve presented it is awesome.
What Is LeanBiome? LeanBiome is a natural dietary supplement that promotes healthy weight loss.
What is Gluco6? Gluco6 is a revolutionary dietary supplement designed to help individuals manage their blood sugar levels naturally.
Thanks a lot for sharing this with all of us you really know what you are talking about! Bookmarked. Please also visit my website =). We could have a link exchange agreement between us!
What i do not realize is in reality how you are not actually a lot more well-liked than you might be right now. You are so intelligent. You already know thus considerably in the case of this matter, produced me in my opinion consider it from numerous various angles. Its like men and women are not interested except it¦s something to accomplish with Lady gaga! Your own stuffs nice. Always handle it up!
Good day! Do you use Twitter? I’d like to follow you if that would be okay. I’m definitely enjoying your blog and look forward to new updates.
Very interesting details you have noted, thanks for posting.
Dude.. I am not much into reading, but somehow I got to read lots of articles on your blog. Its amazing how interesting it is for me to visit you very often. –
A neighbor of mine encouraged me to take a look at your blog site couple weeks ago, given that we both love similar stuff and I will need to say I am quite impressed.
obviously like your web site however you have to take a look at the spelling on several of your posts. A number of them are rife with spelling issues and I in finding it very troublesome to inform the truth nevertheless I will certainly come back again.
Do you have a spam issue on this website; I also am a blogger, and I was curious about your situation; we have developed some nice procedures and we are looking to exchange strategies with other folks, why not shoot me an email if interested.
Lovely just what I was looking for. Thanks to the author for taking his clock time on this one.
An interesting discussion is worth comment. I think that you should write more on this topic, it might not be a taboo subject but generally people are not enough to speak on such topics. To the next. Cheers
I wanted to check up and let you know how, a great deal I cherished discovering your blog today. I might consider it an honor to work at my office and be able to utilize the tips provided on your blog and also be a part of visitors’ reviews like this. Should a position associated with guest writer become on offer at your end, make sure you let me know.
Only wanna input that you have a very nice web site, I enjoy the pattern it actually stands out.
I really like your writing style, excellent info , thanks for putting up : D.
I truly appreciate this post. I have been looking all over for this! Thank goodness I found it on Bing. You’ve made my day! Thanks again
fantastic points altogether, you simply gained a new reader. What would you recommend about your post that you made some days ago? Any positive?
Thank you for sharing excellent informations. Your site is so cool. I’m impressed by the details that you’ve on this web site. It reveals how nicely you understand this subject. Bookmarked this web page, will come back for extra articles. You, my pal, ROCK! I found just the info I already searched all over the place and simply couldn’t come across. What an ideal website.
Awsome article and right to the point. I am not sure if this is actually the best place to ask but do you folks have any ideea where to get some professional writers? Thanks in advance 🙂
Hi just wanted to give you a quick heads up and let you know a few of the pictures aren’t loading correctly. I’m not sure why but I think its a linking issue. I’ve tried it in two different web browsers and both show the same outcome.
I like this web blog very much, Its a very nice post to read and obtain info . “Nunc scio quit sit amor.” by Virgil.
I was referred to this web site by my cousin. I’m not sure who has written this post, but you’ve really identified my problem. You’re wonderful! Thanks!
wonderful points altogether, you just gained a brand new reader. What may you suggest in regards to your submit that you made a few days ago? Any certain?
Surprisingly good post. I really found your primary webpage and additionally wanted to suggest that have essentially enjoyed searching your website blog posts. Whatever the case I’ll always be subscribing to your entire supply and I hope you jot down ever again soon!
I was reading through some of your content on this internet site and I believe this web site is very informative ! Continue posting .
There most be a solution for this problem, some people think there will be now solutions, but i think there wil be one.
you may have a terrific weblog right here! would you prefer to make some invite posts on my blog?
I like this web site so much, saved to favorites.
I’ve been browsing online more than 3 hours today, yet I never found any interesting article like yours. It’s pretty worth enough for me. In my opinion, if all web owners and bloggers made good content as you did, the internet will be a lot more useful than ever before.
I believe this site contains some real great information for everyone : D.
I just couldn’t leave your web site prior to suggesting that I really enjoyed the standard info an individual supply to your guests? Is going to be again continuously in order to inspect new posts
I¦ll immediately grab your rss as I can not to find your email subscription hyperlink or newsletter service. Do you have any? Please permit me recognize in order that I may subscribe. Thanks.
You made some good points there. I looked on the internet for the subject and found most people will agree with your blog.
Public policy is key here, and our states need to develop some strategies – – soon.
I absolutely adore your site! You aggressive me as able-bodied as all the others actuality and your broiled PS is absolutely great!
Great website. Plenty of useful info here. I’m sending it to some friends ans also sharing in delicious. And certainly, thanks for your sweat!
Greetings… your blog is very interesting and beautifully written.
Pretty nice post. I just stumbled upon your weblog and wanted to say that I’ve really enjoyed surfing around your blog posts. After all I’ll be subscribing in your feed and I am hoping you write again very soon!
What i do not understood is in truth how you’re not really a lot more smartly-liked than you may be now. You’re very intelligent. You realize thus significantly in the case of this matter, produced me personally believe it from numerous various angles. Its like women and men are not interested except it is something to do with Girl gaga! Your individual stuffs outstanding. At all times take care of it up!
Usually I do not read article on blogs, but I would like to say that this write-up very forced me to try and do so! Your writing style has been amazed me. Thanks, quite nice post.
have already been reading ur blog for a couple of days. really enjoy what you posted. btw i will be doing a report about this topic. do you happen to know any great websites or forums that I can find out more? thanks a lot.
Do you offer workshops?
This design is steller! You certainly know how to keep a reader amused. Between your wit and your videos, I was almost moved to start my own blog (well, almost…HaHa!) Excellent job. I really enjoyed what you had to say, and more than that, how you presented it. Too cool!
You have brought up a very great details, appreciate it for the post.
Thank you for the sensible critique. Me & my neighbor were just preparing to do a little research on this. We got a grab a book from our area library but I think I learned more from this post. I’m very glad to see such wonderful info being shared freely out there.
I got what you intend, thankyou for putting up.Woh I am delighted to find this website through google. “If one does not know to which port one is sailing, no wind is favorable.” by Seneca.
I gotta bookmark this website it seems very beneficial invaluable
Just desire to say your article is as astonishing. The clearness in your post is simply excellent and i can assume you are an expert on this subject. Well with your permission allow me to grab your RSS feed to keep up to date with forthcoming post. Thanks a million and please continue the gratifying work.
Howdy! I’m at work browsing your blog from my new apple iphone! Just wanted to say I love reading through your blog and look forward to all your posts! Keep up the excellent work!
I dont think Ive caught all the angles of this subject the way youve pointed them out. Youre a true star, a rock star man. Youve got so much to say and know so much about the subject that I think you should just teach a class about it
Your thing regarding creating will be practically nothing in short supply of awesome. This informative article is incredibly useful and contains offered myself a better solution to be able to my own issues. Which can be the specific purpose MY PARTNER AND I has been doing a search online. I am advocating this informative article with a good friend. I know they are going to get the write-up since beneficial as i would. Yet again many thanks.
I saw a similar post on another website but the points were not as well articulated.
Thanks for some other great post. Where else may anybody get that kind of information in such an ideal method of writing? I’ve a presentation next week, and I am at the look for such information.
of course like your web-site however you have to check the spelling on several of your posts. Many of them are rife with spelling problems and I find it very troublesome to tell the reality then again I will surely come back again.
Thank you for some other informative web site. Where else may I am getting that kind of information written in such a perfect method? I have a venture that I am just now running on, and I have been at the glance out for such information.
Cwin cung cap tro choi ca cuoc phu hop voi moi nhu cau cau khach hang khi den voi song bac, Cwin dang dua ra cac uu dai cho hoi vien cua minh. Website : https://cwin.college/
Hi there! This post couldn’t be written any better! Reading through this post reminds me of my previous room mate! He always kept talking about this. I will forward this article to him. Pretty sure he will have a good read. Thank you for sharing!
Oh my goodness! an amazing article. Great work.
I think I might disagree with some of your analysis. Are the figures solid?
Thanks for discussing the issues and covering them in a well written format.
Would love to constantly get updated great blog! .
Hi there, just became aware of your blog through Google, and found that it’s truly informative. It’s important to cover these trends.
I do agree with all of the ideas you have presented in your post. They are very convincing and will definitely work. Still, the posts are too short for starters. Could you please extend them a bit from next time? Thanks for the post.
As soon as I observed this website I went on reddit to share some of the love with them.
Hi, I just hopped over to your web-site through StumbleUpon. Not somthing I might typically browse, but I liked your views none the less. Thanks for making something worthy of reading through.
Hi, do have a e-newsletter? In the event you don’t definately should get on that piece…this web site is pure gold!
Thanks so much for this, keep up the good work 🙂
Cherished is likely to be what people say about your comments.
Thank you for the auspicious writeup.
I’ve read several good stuff here. Definitely worth bookmarking for revisiting. I surprise how much effort you put to make such a magnificent informative site.
Sometimes, the sheer magnitude of the information seems overwhelming.
Well done! Keep up this quality!
I found your blog through google and I must say, this is probably one of the best well prepared articles I have come across in a long time. I have bookmarked your site for more posts.
We’re a gaggle of volunteers and starting a new scheme in our community. Your site provided us with valuable info to work on. You’ve done a formidable activity and our whole group will probably be thankful to you.
Very Interesting Information! Thank You For Thi Information!
Appreciation for taking the time to discuss this topic, I would love to discover more on this topic. If viable, as you gain expertise, would you object to updating the website with further information? It is tremendously beneficial for me.
Precisely what I was searching for, thankyou for posting.
Hiya, I am really glad I have found this information. Nowadays bloggers publish only about gossip and net stuff and this is actually frustrating.
Nice piece of info! May I reference part of this on my blog if I post a backlink to this webpage? Thx.
Its like you read my mind! You seem to know a lot about this, like you wrote the book in it or something. I think that you can do with some pics to drive the message home a bit, but other than that, this is wonderful blog. A great read. I’ll certainly be back.
I beloved up to you’ll obtain carried out proper here. The comic strip is attractive, your authored subject matter stylish. nevertheless, you command get got an shakiness over that you would like be delivering the following. unwell indubitably come more before once more since exactly the same just about very incessantly within case you shield this increase.
I’ll immediately grasp your rss as I can’t find your email subscription hyperlink or newsletter service. Do you have any? Kindly permit me recognise so that I may just subscribe. Thanks.
Substantially, the post is really the best on this laudable topic. I concur with your conclusions and will eagerly watch forward to your future updates.Just saying thanx will not just be enough, for the wonderful lucidity in your writing.
I was reading through some of your content on this internet site and I believe this web site is very informative ! Continue posting .
Hi there! I just wanted to ask if you ever have any trouble with hackers? My last blog (wordpress) was hacked and I ended up losing several weeks of hard work due to no back up. Do you have any solutions to protect against hackers?
Excellent article!! I am an avid reader of your website:D keep on posting that good content. and I’ll be a regular visitor for a very long time!!
Magnificent beat ! Can I be your apprentice? Just kidding!
Of course, what a great site and informative posts, I will add backlink – bookmark this site? Regards, Reader
Just a quick note to express my appreciation. Take care
A neighbor of mine encouraged me to take a look at your blog site couple weeks ago, given that we both love similar stuff and I will need to say I am quite impressed.
I imagine so. Very good stuff, I agree totally.
What’s Happening i’m new to this, I stumbled upon this I’ve found It positively useful and it has aided me out loads. I hope to contribute & help other users like its aided me. Great job.
I have to say this post was certainly informative and contains useful content for enthusiastic visitors. I will definitely bookmark this website for future reference and further viewing. cheers a bunch for sharing this with us!
Great goods from you, man. I’ve understand your stuff previous to and you’re just extremely excellent. I actually like what you’ve acquired here, certainly like what you’re saying and the way in which you say it. You make it enjoyable and you still care for to keep it smart. I can not wait to read much more from you. This is actually a wonderful site.
A wholly agreeable point of view, I think primarily based on my own experience with this that your points are well made, and your analysis on target.
I just added your web site to my blogroll, I hope you would look at doing the same.
What i discover troublesome is to find a weblog that may capture me for a minute however your blog is different. Bravo.
Your posts provide a clear, concise description of the issues.
The post is absolutely fantastic! Lots of great info and inspiration, both of which we all need! Also like to admire the time and effort you put into your website and detailed info you offer! I will bookmark your website!
มีข้อแนะนำเพิ่มเติมเกี่ยวกับสิ่งที่คุณพูดในบทความไหม?
my site; https://pgslot2.sh/
Assume you are doing good linking to position you on the first pages of search engines.
Makes sense to me.
Does it look like we’re in for a big ride here?
I wish I could craft such articles as this. Thank you very much.
I like the helpful information you provide in your articles. I’ll bookmark your blog and check again here frequently. I am quite certain I’ll learn many new stuff right here! Best of luck for the next!
Most often since i look for a blog Document realize that the vast majority of blog pages happen to be amateurish. Not so,We can honestly claim for which you writen is definitely great and then your webpage rock solid.
Do you offer workshops?
I am glad to talk with you and you give me great help
I don’t know if it’s just me or if everybody else experiencing issues with your site. It appears as though some of the written text on your content are running off the screen. Can someone else please provide feedback and let me know if this is happening to them as well? This could be a problem with my web browser because I’ve had this happen before. Appreciate it
Your idea is outstanding; the issue is something that not enough persons are speaking intelligently about. I’m very happy that I stumbled throughout this in my seek for one thing regarding this.
Just want to say what a great blog you got here!I’ve been around for quite a lot of time, but finally decided to show my appreciation of your work!
thank, I thoroughly enjoyed reading your article. I really appreciate your wonderful knowledge and the time you put into educating the rest of us.
Have you always been concerned about these issues?
How long does it take you to write an article like this?
A colleague in the field told me to check out your website.
I don’t normally comment but I gotta say appreciate it for the post on this one : D.
Thank you a lot for sharing this with all folks you actually recognize what you’re speaking about! Bookmarked. Please additionally visit my site =). We can have a hyperlink trade contract among us!
Great blog here! Additionally your website rather a lot up very fast! What host are you the usage of? Can I get your associate link for your host? I desire my website loaded up as fast as yours lol
It’s time for communities to rally.
Hello. Great job. I did not expect this on a Wednesday. This is a great story. Thanks!
If most people wrote about this subject with the eloquence that you just did, I’m sure people would do much more than just read, they act. Great stuff here. Please keep it up.
It’s time for communities to rally.
I think that may be an interesting element, it made me assume a bit. Thanks for sparking my considering cap. On occasion I get so much in a rut that I simply really feel like a record.
It’s continually awesome when you can not only be informed, but also entertained! I’m sure you had fun writing this article. Regards, Clotilde.
I like to spend my free time by scanning various internet resources. Today I came across your website and I found it has some of the most practical and helpful information I’ve seen.
When we look at these issues, we know that they are the key ones for our time.
I am lucky that I discovered this website , precisely the right info that I was searching for! .
While this issue can vexed most people, my thought is that there has to be a middle or common ground that we all can find. I do value that you’ve added pertinent and sound commentary here though. Thank you!
Is it okay to put a portion of this on my weblog if perhaps I post a reference point to this web page?
This is really interesting, You’re a very skilled blogger. I have joined your feed and look forward to seeking more of your great post. Also, I’ve shared your web site in my social networks!
Great blog right here! You seem to put a significant amount of material on the site rather quickly.
That’s some inspirational stuff. Never knew that opinions might be this varied. Thanks for all the enthusiasm to supply such helpful information here.
Amazing content on your website.
Advanced reading here!
Abnormal this put up is totaly unrelated to what I was searching google for, but it surely used to be listed at the first page. I suppose your doing one thing proper if Google likes you adequate to place you at the first page of a non similar search.
I loved as much as you’ll receive carried out right here. The sketch is attractive, your authored subject matter stylish. nonetheless, you command get bought an impatience over that you wish be delivering the following. unwell unquestionably come further formerly again as exactly the same nearly a lot often inside case you shield this increase.
Well done! Keep up this quality!
Thanks for sharing the information. I found the information very useful. That’s a awesome story you posted. I will come back to scan some more.
This blog is definitely rather handy since I’m at the moment creating an internet floral website – although I am only starting out therefore it’s really fairly small, nothing like this site. Can link to a few of the posts here as they are quite. Thanks much. Zoey Olsen
With this issue, it’s important to have someone like you with something to say that really matters.
Interesting blog! Is your theme custom made or did you download it from somewhere? A theme like yours with a few simple tweeks would really make my blog jump out. Please let me know where you got your theme. With thanks
Good site! I truly love how it is easy on my eyes it is. I am wondering how I might be notified when a new post has been made. I’ve subscribed to your RSS which may do the trick? Have a great day!
I was reading through some of your content on this internet site and I believe this web site is very informative ! Continue posting .
Really informative and good structure of subject matter, now that’s user pleasant (:.
Its just like you read my thoughts! It’s like reading about my family.
Just wanna admit that this is extremely helpful, Thanks for taking your time to write this.
Hello, I think your blog might be having browser compatibility issues. When I look at your website in Chrome, it looks fine but when opening in Internet Explorer, it has some overlapping. I just wanted to give you a quick heads up! Other than that, awesome blog!
Hello there, You have done an incredible job. I will certainly digg it and personally recommend to my friends. I am sure they will be benefited from this site.
It’s a comprehensive, yet fast read.
With internet full of dupe articles it is nice to find original content like yours thank you so very much.
If you don’t mind, where do you host your weblog? I am looking for a very good web host and your webpage seams to be extremely fast and up most the time…
A neighbor of mine encouraged me to take a look at your blog site couple weeks ago, given that we both love similar stuff and I will need to say I am quite impressed.
Thank you for all the information was very accurate, just wondering if all this is possible.~
Just a quick note to express my appreciation. Take care
whoah this weblog is wonderful i like reading your articles. Keep up the good paintings! You already know, many people are looking around for this information, you can help them greatly.
I am glad to be a visitor on this website!, regards for this rare information!
Hi, possibly i’m being a little off topic here, but I was browsing your site and it looks stimulating. I’m writing a blog and trying to make it look neat, but everytime I touch it I mess something up. Did you design the blog yourself?
Like the way you’ve outlined things. Easy to follow. Not cluttered.
My issues have been very similar, with my family. But, we made some different decisions. It’s complex.
Howdy I wanted to write a new remark on this page for you to be able to tell you just how much i actually Enjoyed reading this read. I have to run off to work but want to leave ya a simple comment. I saved you So will be returning following work in order to go through more of yer quality posts. Keep up the good work.
whoah this weblog is wonderful i like reading your articles. Keep up the good paintings! You already know, many people are looking around for this information, you can help them greatly.
I was referred to this web site by my cousin. I’m not sure who has written this post, but you’ve really identified my problem. You’re wonderful! Thanks!
Jesteśmy jednym z najbardziej popularnych i nowoczesnych kasyn online dostępnych dla polskich graczy. Oferujemy szeroki wybór gier, atrakcyjne bonusy oraz różnorodne metody płatności, aby zapewnić Ci niezapomniane wrażenia z gry.
Dla jeszcze większego komfortu stworzyliśmy dedykowaną aplikację mobilną na system Android. Dzięki niej masz dostęp do wszystkich funkcji Slottica Casino – od dokonywania wpłat i wypłat, przez korzystanie z bonusów i promocji, po obstawianie zakładów sportowych i udział w ekscytujących turniejach. Aplikacja umożliwia także łatwy kontakt z naszym zespołem obsługi klienta, który zawsze służy pomocą.
Thank you pertaining to sharing the following great subject matter on your website. I ran into it on google. I am going to check to come back after you publish additional aricles.
Hello this is kinda of off topic but I was wondering if blogs use WYSIWYG editors or if you have to manually code with HTML. I’m starting a blog soon but have no coding knowledge so I wanted to get advice from someone with experience. Any help would be enormously appreciated!
Certainly. And I have faced it. Let’s discuss this question. Here or in PM.
I simply could not leave your site before suggesting that I actually enjoyed the usual info a person supply in your visitors? Is going to be back often to inspect new posts
It’s continually awesome when you can not only be informed, but also entertained! I’m sure you had fun writing this article. Regards, Clotilde.
Thank you, I have just been searching for information about this topic for ages and yours is the greatest I’ve discovered till now. But, what about the conclusion? Are you sure about the source?
Have you given any kind of thought at all with converting your current web-site into French? I know a couple of of translaters here that will would certainly help you do it for no cost if you want to get in touch with me personally.
This will be helpful for my family.
Peculiar this blog is totaly unrelated to what I was searching for – – interesting to see you’re well indexed in the search engines.
Only a smiling visitor here to share the love (:, btw outstanding style and design .
Eric plans a Christmas surprise for his Girlfriends little nephew Kevin. This results in some serious accidents and a night at accident and emergency.
Thanks , I’ve recently been searching for info about this topic for ages and yours is the best I have discovered so far. But, what concerning the bottom line? Are you certain concerning the source?
Its just like you read my thoughts! It’s like reading about my family.
Appreciation for taking the time to discuss this topic, I would love to discover more on this topic. If viable, as you gain expertise, would you object to updating the website with further information? It is tremendously beneficial for me.
It’s continually awesome when you can not only be informed, but also entertained! I’m sure you had fun writing this article. Regards, Clotilde.
Glad to be one of several visitors on this awful internet site : D.
Awesome post. It’s so good to see someone taking the time to share this information
Just what I needed to know thank you for this.
Thank you pertaining to sharing the following great subject matter on your website. I ran into it on google. I am going to check to come back after you publish additional aricles.
Automatic digital cutting machine (also known as CNC knife cutter) is a type of automated precision cutting system with CNC (Computer Number Controlled) controller which is used for high-precision cuts of heavier flexible and semi-rigid materials. It works with the multi-tool blades consisting of vibration knife, oblique knife, circular knife, punching knife, milling knife, punch roller, or marking pen. CCD camera and projector are optional for more precise cuts.
whoah this weblog is great i really like studying your articles. Stay up the great work! You already know, lots of persons are looking round for this information, you can aid them greatly.
I just added this to my favorites. I truly love reading your posts. Tyvm!
You ma’am have a way with words. Thank you very much!
Great post, keep up the good work, I hope you don’t mind but I’ve added on my blog roll.
How long does it take you to write an article like this?
Only a smiling visitor here to share the love (:, btw outstanding style and design .
You ma’am have a way with words. Thank you very much!
Secrets Kenya stands as a premier online retailer specializing in adult toys and sexual wellness products in Kenya. They offer a wide range of products including vibrators, dildos, strap-ons, and other sexcessories designed to enhance sexual pleasure and intimacy for both men and women. The website emphasizes discretion, privacy, and quality, ensuring that all products are sourced from reputable manufacturers. With services like quick delivery across Nairobi and discreet packaging, Secrets Kenya aims to provide a seamless shopping experience for those seeking to explore or enhance their sexual adventures. Their customer service is noted for being responsive, ready to assist with any inquiries or orders, making it a go-to destination for those interested in adult novelty items.
Enjoyed studying this, very good stuff, thanks.
Took me time to read all the comments, but I really enjoyed the article. It proved to be Very helpful to me and I am sure to all the commenters here It’s always nice when you can not only be informed, but also entertained I’m sure you had fun writing this article.
Thank you a lot for sharing this with all of us you really recognise what you’re talking about! Bookmarked. Kindly also discuss with my website =). We will have a hyperlink trade agreement between us!
Easily, the post is really the greatest on this laudable topic. I concur with your conclusions and will thirstily look forward to your future updates. Saying thank will not just be sufficient, for the wonderful c lucidity in your writing. I will instantly grab your rss feed to stay privy of any updates. Solid work and much success in your business enterprise!
I’ll check back after you publish more articles.
Przypominamy, że posiadanie wielu kont jest zabronione. W przypadku naruszenia tego przepisu, wszystkie powiązane konta mogą zostać trwale zablokowane.
I feel that is among the so much significant info for me. And i am satisfied studying your article. However should commentary on some basic issues, The site style is ideal, the articles is in reality excellent : D. Excellent activity, cheers
Minimalna kwota wypłaty to zaledwie 1 grosz, a kasyno internetowe nie pobiera żadnych prowizji za wypłaty. Czas oczekiwania na wypłatę może wynieść do 7 dni roboczych, a jedyną dostępną metodą wypłaty wygranych jest przelew bankowy na konto gracza.
I just couldn’t leave your website before suggesting that I really enjoyed the usual information an individual supply on your visitors? Is gonna be back often in order to investigate cross-check new posts
Have you always been concerned about these issues?
Amazing article, cheers, I will bookmark you now.
Glad to be one of several visitors on this awful internet site : D.
You tackled a hard to understand issue with elegance and insight. I feel much more informed after reading The post.
Ich hatte ein altes Auto, das nicht mehr wirklich fahrbereit war, aber der Autoankauf in Hagen hat mir trotzdem ein gutes Angebot gemacht. Der Service war schnell, und die Abholung erfolgte ohne Probleme. Es war eine großartige Erfahrung, da ich keine Reparaturen zahlen musste, um das Auto zu verkaufen. Perfekt für Leute, die ein Auto mit Mängeln verkaufen wollen!
I love what you’ve created here, this is definitely one of my favorite sites to visit.
Just stumble upon your blog from from time to time. nice article
Great blog here! Additionally your website rather a lot up very fast! What host are you the usage of? Can I get your associate link for your host? I desire my website loaded up as fast as yours lol
The approach to topics is like a master painter’s to a canvas, with each stroke adding depth and perspective.
We’re developing a conference, and it looks like you would be a great speaker.
Acoustics Cyprus, Acoustic Panels Cyprus and Acoustic Materials Cyprus are proudly offered by https://www.phiacoustics.com
Some truly nice stuff on this website , I like it.
bonjour I love Your Blog can not say I come here often but im liking what i c so far….
Hello there, You have done an incredible job. I will certainly digg it and personally recommend to my friends. I am sure they will be benefited from this site.
Could not disagree with the main ideas. Wonder how things will develop over the coming years.
Great blog here! Additionally your website rather a lot up very fast! What host are you the usage of? Can I get your associate link for your host? I desire my website loaded up as fast as yours lol
Easily, the post is really the greatest on this laudable topic. I concur with your conclusions and will thirstily look forward to your future updates. Saying thank will not just be sufficient, for the wonderful c lucidity in your writing. I will instantly grab your rss feed to stay privy of any updates. Solid work and much success in your business enterprise!
Tutti i siti di gioco presentati in questa pagina sono stati testati dal nostro team di esperti e in basso potrai scoprire qual è per noi il miglior casino non ADM sul mercato di gioco d’azzardo. In tutti i casi, si tratta di piattaforme di grande livello: i casinò Playtech si distinguono per le loro offerte accattivanti, i servizi di supporto e la sicurezza avanzata. Questi casinò rappresentano la perfetta combinazione di divertimento e affidabilità, rendendoli una scelta popolare tra i giocatori. Questa è la nostra lista dei top casino con giochi Playtech: Il gruppo Playtech, e tutti i brand con cui collabora, possono anche usufruire dell’offerta da mobile di questo software provider. Questa società, infatti, ha investito tanto in questo campo, dimostrandosi una delle prime aziende a credere nel gioco da mobile. Grazie alla tecnologia HMTL5, gran parte dei giochi sono disponibili direttamente dai browser di tablet e smartphone, sia che abbiano tecnologia Android, iOS o Windows.
https://www.dermandar.com/user/slotluxor/
I veicoli sono giudicati in base a molti standard diversi. Sempre più spesso, la qualità del display automobilistico sta diventando uno dei componenti importanti per i conducenti. Il software e i servizi di Altia aiutano i team di progettazione di display automobilistici a sfruttare al massimo la tecnologia disponibile per creare HMI che creino un vantaggio competitivo. Organizza una raccolta online di lavori che dovrebbe comprendere una varietà di progetti in cui hai avuto un ruolo chiave, insieme a informazioni approfondite sul processo di creazione del videogame. Includi anche un esempio di un progetto di squadra, se ne hai uno disponibile. Sii preciso e conciso riguardo al tuo ruolo e ai tuoi contributi quando mostri il lavoro di un progetto di gruppo.
We are a group of volunteers and starting a new initiative in our community. Your blog provided us with valuable information to work on|.You have done a marvellous job!
This is one very informative blog. I like the way you write and I will bookmark your blog to my favorites.
Excellent article!! I am an avid reader of your website:D keep on posting that good content. and I’ll be a regular visitor for a very long time!!
Amazing content on your website.
I have to disagree with most of the comments here, but maybe I’m just a contrarian.
Thanks for discussing the issues and covering them in a well written format.
hey thanks for the info. appreciate the good work
I was suggested this website by my cousin. I am not sure whether this post is written by him as no one else know such detailed about my difficulty. You are wonderful! Thanks!
Παρέχουμε αξιολογήσεις για τα κορυφαία ελληνικά διαδικτυακά καζίνο, επικεντρωνόμενοι σε ποικιλία παιχνιδιών, εμπειρία χρήστη και ασφάλεια. Τα live καζίνο προσφέρουν μια καθηλωτική εμπειρία με ζωντανούς ντίλερ, παρόμοια με τα παραδοσιακά καζίνο, εξασφαλίζοντας την καλύτερη επιλογή για χρήστες, εξασφαλίζοντας συμβατότητα με κινητές συσκευές και αξιόπιστη υποστήριξη πελατών.
I favored your idea there, I tell you blogs are so helpful sometimes like looking into people’s private life’s and work.At times this world has too much information to grasp. Every new comment wonderful in its own right.
Thanks , I’ve recently been searching for info about this topic for ages and yours is the best I have discovered so far. But, what concerning the bottom line? Are you certain concerning the source?
Thanks for your patience and sorry for the inconvenience!
Hey! awesome blog! I happen to be a daily visitor to your site (somewhat more like addict 😛 ) of this website. Just wanted to say I appreciate your blogs and am looking forward for more!
You have some helpful ideas! Maybe I should consider doing this by myself.
Jesteśmy ekspertami w branży polskiego hazardu — konsultujemy graczy w pytaniach, jaki bonus czy jaką grę wybrać na start. Dbamy, by gracze byli dobrze poinformowani: mogli przeczytać recenzję gry, zdobyć bonusy bez depozytu czy poznać polecane kasyna bez depozytu. Oferujemy wiele tytułów gier hazardowych za darmo, w jakie można zagrać całkowicie bez ryzyka. Ale podstawową rzeczą, która wabi wszystkich naszych czytelników, jest bonus bez depozytu. Czym różni się kasyno bez depozytu od zwykłego? Gdzie jest dostępny bonus jako darmowa kasa za rejestrację bez depozytu? Opowiemy w dalszej części artykułu.
I don’t normally comment on blogs.. But nice post! I just bookmarked your site
This is the wave – the big wave.
you may have an ideal blog here! would you prefer to make some invite posts on my blog?
Very interesting details you have noted, appreciate it for posting. “The only thing worse than a man you can’t control is a man you can.” by Margo Kaufman.
PaysafeCard is suitable for secure and anonymous transactions. In our updated list for July 2024, we have compiled five of the best casinos that accept PaysafeCard. We will also review this payment method and provide alternatives for withdrawals. PaysafeCard is a popular choice for players who prefer not to share bank details online. The payment method offers prepaid cards that offer simplicity and anonymity. We have created a ranking of the five best PaysafeCard casinos. The platforms we selected are safe and allow you to make deposits with prepaid cards. In addition, we took into account their licence and reliability.
Helpful info. Lucky me I discovered your website unintentionally, and I am stunned why this twist of fate didn’t happened in advance! I bookmarked it.
I conceive this site has some very great info for everyone :D. “The public will believe anything, so long as it is not founded on truth.” by Edith Sitwell.
With this issue, it’s important to have someone like you with something to say that really matters.
Needed to create you this very little remark so as to say thanks as before regarding the splendid solutions you’ve shown in this article. This has been so surprisingly generous of you to provide unhampered just what numerous people might have offered for sale as an electronic book to generate some cash on their own, notably now that you might well have done it if you ever wanted. Those tactics likewise served as the easy way to be sure that other people have the identical keenness similar to my personal own to understand significantly more in respect of this condition. I’m sure there are several more fun sessions ahead for individuals that scan through your blog.
Can I simply say what a reduction to find somebody who actually knows what theyre talking about on the internet. You definitely know tips on how to bring a problem to light and make it important. Extra folks need to read this and understand this aspect of the story. I cant imagine youre no more in style since you undoubtedly have the gift.
Nice read, I just passed this onto a colleague who was doing some research on that. And he just bought me lunch as I found it for him smile Therefore let me rephrase that: Thank you for lunch!
Fantastic piece of writing here1
My brother suggested I might like this web site. He was entirely right. This post actually made my day. You can not imagine simply how much time I had spent for this info! Thanks!
These stories are so important.
Hi there, just turned into aware of your weblog via Google, and found that it’s truly informative. I’m going to be careful for brussels. I will be grateful for those who continue this in future. A lot of folks will be benefited from your writing. Cheers!
Thank you for the auspicious writeup.
The business is a prep course for the US Medical Licensing Exam (USMLE), which is taken by physicians and medical students around the world. https://usmleinsider.com
Easily, the post is really the greatest on this laudable topic. I concur with your conclusions and will thirstily look forward to your future updates. Saying thank will not just be sufficient, for the wonderful c lucidity in your writing. I will instantly grab your rss feed to stay privy of any updates. Solid work and much success in your business enterprise!
The business is a prep course for the US Medical Licensing Exam (USMLE), which is taken by physicians and medical students around the world. https://usmleinsider.com
The business is a prep course for the US Medical Licensing Exam (USMLE), which is taken by physicians and medical students around the world. https://usmleinsider.com
hi!,I like your writing very a lot! percentage we keep in touch more approximately your article on AOL? I need an expert in this area to unravel my problem. May be that is you! Taking a look ahead to see you.
I would share your post with my sis.
Thanks so much for this, keep up the good work 🙂
This will be helpful for my family.
I believe this web site has some really wonderful info for everyone : D.
You certainly deserve a round of applause for your post and more specifically, your blog in general. Very high quality material!
I encountered your site after doing a search for new contesting using Google, and decided to stick around and read more of your articles. Thanks for posting, I have your site bookmarked now.
This is one very informative blog. I like the way you write and I will bookmark your blog to my favorites.
Wow, amazing blog layout! How long have you been blogging for? you make blogging look easy. The overall look of your site is wonderful, let alone the content!
I do not even know how I ended up here, but I thought this post was good. I do not know who you are but certainly you are going to a famous blogger if you are not already 😉 Cheers!
Our family had similar issues, thanks.
I just sent this post to a bunch of my friends as I agree with most of what you’re saying here and the way you’ve presented it is awesome.
Very Interesting Information! Thank You For Thi Information!
But wanna say that this is extremely helpful, Thanks for taking your time to write this.
Admiring the time and effort you put into your site and detailed info you offer!
Its just like you read my thoughts! It’s like reading about my family.
Of course, what a great site and informative posts, I will add backlink – bookmark this site? Regards, Reader
I have been curious about these trends, and you have really helped me. I have just told a few of my friends about this on FaceBook and they love your content just as much as I do.
I like meeting utile info, this post has got me even more info!
Very well written article. It will be supportive to anybody who usess it, as well as myself. Keep doing what you are doing – i will definitely read more posts.
After all, what a great site and informative posts, I will upload inbound link – bookmark this web site? Regards, Reader.
Witamy w Slottica PL! Nasza platforma to harmonijne połączenie innowacji, różnorodności i najwyższych standardów bezpieczeństwa, zaprojektowane z myślą o wymagających graczach z Polski. Oferujemy nie tylko szeroki wybór gier – od dynamicznych automatów, przez strategiczne gry stołowe, po ekskluzywne sesje z live dealerami – ale także kompleksowe rozwiązania dostosowane do Twoich preferencji. Dzięki zaawansowanej technologii mobilnej, ciesz się płynnym dostępem do ulubionych rozgrywek na dowolnym urządzeniu, gdziekolwiek jesteś. Slottica Casino współpracuje wyłącznie z uznanymi dostawcami oprogramowania, gwarantując najwyższą jakość grafiki, uczciwość mechaniki i regularne aktualizacje biblioteki gier.
I loved your idea there, I tell you blogs are so exciting sometimes like looking into people’s private life’s and work. Every new remark wonderful in its own right.
Great beat ! I wish to apprentice at the same time as you amend your website, how can i subscribe for a blog site? The account aided me a applicable deal. I have been tiny bit familiar of this your broadcast offered brilliant clear idea
Great blog here! Additionally your website rather a lot up very fast! What host are you the usage of? Can I get your associate link for your host? I desire my website loaded up as fast as yours lol
Please let us know when you plan to publish your book!
You write Formidable articles, keep up good work.
You are good writer. Thank you.
You must take part in a contest for among the finest blogs on the web. I’ll recommend this website!
Our local network of agencies has found your research so helpful.
have already been reading ur blog for a couple of days. really enjoy what you posted. btw i will be doing a report about this topic. do you happen to know any great websites or forums that I can find out more? thanks a lot.
Thanks , I’ve recently been searching for info about this topic for ages and yours is the best I have discovered so far. But, what concerning the bottom line? Are you certain concerning the source?
If most people wrote about this subject with the eloquence that you just did, I’m sure people would do much more than just read, they act. Great stuff here. Please keep it up.
How long have you been in this field? You seem to know a lot more than I do, I’d love to know your sources!
Assume you are doing good linking to position you on the first pages of search engines.
I really like your writing style, great info , regards for putting up : D.
The clarity in your post is just nice and I can tell you are an expert in the subject matter.
Great write-up, I am a big believer in placing comments on sites to inform the blog writers know that they’ve added something advantageous to the world wide web!
Vavada PL to idealne miejsce dla graczy, którzy szukają zaufanej i licencjonowanej platformy do gry online. Kasyno oferuje szeroki wybór automatów do gier, gier stołowych oraz gier na żywo z prawdziwymi krupierami. Nowi użytkownicy w Vavada casino mogą skorzystać z darmowych wersji demo, aby poznać zasady i mechanikę gier bez ryzyka finansowego. Kasyno działa zgodnie z licencją Curacao, co zapewnia bezpieczne i uczciwe warunki gry. Vavada wyróżnia się również hojnymi bonusami powitalnymi, elastycznymi metodami płatności oraz regularnymi turniejami z atrakcyjnymi nagrodami. Dołącz do Vavada kasyno i ciesz się emocjonującą i bezpieczną rozgrywką.
I have to disagree with most of the comments here, but maybe I’m just a contrarian.
I simply could not leave your site before suggesting that I actually enjoyed the usual info a person supply in your visitors? Is going to be back often to inspect new posts
Only a smiling visitor here to share the love (:, btw outstanding style and design .
This is valuable stuff.In my opinion, if all website owners and bloggers developed their content they way you have, the internet will be a lot more useful than ever before.
Your idea is outstanding; the issue is something that not enough persons are speaking intelligently about. I’m very happy that I stumbled throughout this in my seek for one thing regarding this.
Wow, amazing blog layout! How long have you been blogging for? you made blogging look easy. The overall look of your site is great, as well as the content!
I am lucky that I discovered this website , precisely the right info that I was searching for! .
Thanks for discussing the issues and covering them in a well written format.
I saw a similar post on another website but the points were not as well articulated.
Great blog here! Additionally your website rather a lot up very fast! What host are you the usage of? Can I get your associate link for your host? I desire my website loaded up as fast as yours lol
I just couldnt leave your website before saying that I really enjoyed the useful information you offer to your visitors… Will be back often to check up on new stuff you post!
Looking for expert guidance on protecting assets while qualifying for Medicaid? As experienced elder law attorneys near me, our team at Ohio Medicaid Lawyers provides specialized legal assistance with Medicaid planning, estate planning, and asset protection strategies. We help seniors understand medicaid eligibility income charts and navigate the complex 5-year lookback period. Visit our website for comprehensive information about Ohio medicaid income limits 2024 and schedule a consultation with a trusted elder care attorney who can safeguard your future.
Our family had similar issues, thanks.
Chcesz znaleźć najlepsze kasyna online w Polsce i rozpocząć przygodę z grami kasynowymi w sieci? Na Game-cme.org czekają na Ciebie wyłącznie zweryfikowane, rzetelnie sprawdzone i rekomendowane platformy do gry. Sprawdź aktualny ranking TOP kasyn, skorzystaj z atrakcyjnych bonusów powitalnych oraz kodów promocyjnych i wybierz idealne miejsce do rozrywki. Zapraszamy do zapoznania się z naszym przewodnikiem! Wielu graczy zastanawia się, czy korzystanie z kasyn online w Polsce jest zgodne z prawem. Okazuje się, że krajowe przepisy w tej kwestii są wyjątkowo rygorystyczne. Wszystko za sprawą ustawy hazardowej z 2017 roku, która wymaga, aby każda platforma oferująca gry kasynowe online posiadała licencję wydawaną przez Ministerstwo Finansów. Jednak zdobycie takiego zezwolenia jest niemal niemożliwe, ponieważ spełnienie wymagań stawianych operatorom stanowi ogromne wyzwanie.
Certainly. And I have faced it. Let’s discuss this question. Here or in PM.
I just couldnt leave your website before saying that I really enjoyed the useful information you offer to your visitors… Will be back often to check up on new stuff you post!
Aktualne informacje o dostępnych linkach znajdziesz również na tej stronie, w dedykowanej sekcji naszej witryny Vavada com PL. Aby zalogować się do swojego własnego konta w top kasynie przez internet, należy przejść przez procedurę autoryzacji na oficjalnej stronie. Można to zrobić klikając link dostępny na tej stronie Polski-Vavada.pl.
you’re in point of factt a excellent webmaster.
The site loading pace is incredible. It seems that you are doing
any distinctive trick. Furthermore, Thhe contents are masterpiece.
you’ve performed a fantasticc job in this topic! https://Menbehealth.Wordpress.com/
Od 2019 roku Pelican Casino jest jednym z liderów wśród kasyn online w Polsce. Nasza platforma oferuje szeroki wybór gier, które zadowolą każdego gracza. Dzięki atrakcyjnym bonusom i promocjom, zapewniamy niezapomniane wrażenia. Jednym z naszych wyróżników jest bonus powitalny, który wynosi 150% do 2000 zł oraz 100 darmowych spinów. Minimalny depozyt to tylko 125 PLN, co sprawia, że nasza strona jest dostępna dla każdego. Licencja Curaçao gwarantuje bezpieczeństwo i uczciwość rozgrywek. Pelican Casino to nie tylko różnorodność gier, ale także responsywny design strony i szybkie transakcje. Zachęcamy do założenia konta i skorzystania z naszej oferty, która z pewnością spełni Twoje oczekiwania.
The post is absolutely fantastic! Lots of great info and inspiration, both of which we all need! Also like to admire the time and effort you put into your website and detailed info you offer! I will bookmark your website!
Hi there! I just wanted to ask if you ever have any trouble with hackers? My last blog (wordpress) was hacked and I ended up losing several weeks of hard work due to no back up. Do you have any solutions to protect against hackers?
Medicaid Eligibility Strategies preserved family resources.
Wow, amazing blog layout! How long have you been blogging for? you made blogging look easy. The overall look of your site is great, as well as the content!
A friend of mine advised me to review this site. And yes. it has some useful pieces of info and I enjoyed reading it.
Write more stories, more chapters.
I like to spend my free time by scanning various internet resources. Today I came across your website and I found it has some of the most practical and helpful information I’ve seen.
Καθώς τα χρόνια περνούν, η βιομηχανία του τζόγου συνεχώς εξελίσσεται, προσφέροντας ολοένα και περισσότερες επιλογές διασκέδασης. Τα καζίνο δεν αποτελούν απλώς χώρους παιχνιδιού, αλλά και εμπειρίες γεμάτες ένταση, όπου οι παίκτες αναζητούν τόσο τη διασκέδαση όσο και την πιθανότητα μεγάλων κερδών. Ειδικά στην Ελλάδα, όπου το πάθος για τα τυχερά παιχνίδια είναι βαθιά ριζωμένο, η δημοτικότητα του διαδικτυακού τζόγου αυξάνεται σταθερά. Μέσα σε αυτό το δυναμικό τοπίο, το Leon Casino έχει καταφέρει να ξεχωρίσει και να εδραιωθεί ως μία από τις πιο αξιόπιστες πλατφόρμες της αγοράς. Ο λόγος είναι προφανής: το Leon.bet Casino προσφέρει μια πλήρως εξοπλισμένη πλατφόρμα με πληθώρα επιλογών παιχνιδιών, διατηρώντας υψηλά πρότυπα ασφάλειας και ποιότητας στις υπηρεσίες του.
Thanks for sharing the information. I found the information very useful. That’s a awesome story you posted. I will come back to scan some more.
Kiedy jesteś w Holandii, ważne jest, aby upewnić się, że grasz w bezpiecznych kasynach. Poniżej przygotowaliśmy ranking najlepszych holenderskich kasyn online dla Polaków. Jesteśmy grupą doświadczonych graczy, programistów, autorów i entuzjastów hazardowej rozrywki. Podobnie jak wielu z was – jesteśmy pasjonatami hazardu i dostarczamy tylko sprawdzone i wiarygodne informacje na stronie. Poniżej dowiesz się, jak wybrać niezawodny zakład w Holandii, zarejestrować się i otrzymać bonusy. Jeśli nadal nie jesteś zdecydowany, które holenderskie kasyno online wybrać dla rozrywki, zapoznaj się z naszą listą.
Kasyno VAVADA oferuje najlepsze automaty do gier (sloty), popularne gry stołowe oraz nowoczesne kasyno na żywo. Serwis wyróżnia się rozbudowanymi bonusami i licznymi turniejami z wysokimi pulami nagród. Vavada rozszerzyła również listę dostępnych metod płatności, aby transakcje finansowe były szybkie i wygodne. Proces tworzenia konta w VAVADA jest bardzo prosty. Przycisk rejestracji znajduje się w prawym górnym rogu, obok przycisku logowania i czatu wsparcia. Każdy gracz może mieć tylko jedno konto. Aby się zarejestrować, należy: Podać numer telefonu lub adres e-mail. Ustawić hasło do konta. Wybrać walutę głównego salda. Kliknąć „Zarejestruj się”. Przed zakończeniem rejestracji musisz zaakceptować regulamin kasyna.
|
Discover how a homeowner loan can help you obtain the money you need without parting with your home. Compare lenders and tailor a plan that fits your needs.
Przed weryfikacją i otrzymaniem pierwszego bonusu należy wypełnić pola z danymi osobowymi: numer telefonu, imię i nazwisko, data urodzenia. Dane te zostaną porównane z tym, co jest zapisane w dokumentach. Przed wydaniem bonusu należy je wypełnić, ponieważ jeśli bonus zostanie już odebrany, zostanie całkowicie anulowany przez administrację Wawada Casino, jeśli spróbujesz go wypełnić.
Home equity release may provide the financial freedom you’ve been looking for. Learn how to tap into the equity tied up in your home without having to move.
If wings are your thing, Tinker Bell’s sexy Halloween costume design is all grown up.
Cześć! Zapraszamy na oficjalną legalny stronę internetową Casino Vavada dla polskich graczy!
These stories are so important.
I like meeting utile info, this post has got me even more info!
Every word you write sparkles with insight, like stars in my night sky. Can’t wait to navigate more skies together.
Issues such as long waiting times, poor customer service, and slow processing of applications impact beneficiaries.
Thinking about releasing equity from your home? Compare top lenders and understand your financial responsibilities before making a decision.
Explore how a homeowner loan can help you access the money you need without selling your home. Review lenders and customise a plan that fits your needs.
Uncertain whether a secured loan is right for you? Understand the benefits, such as more favourable terms and increased flexibility.
Using MetaMask Extension every day. It makes interacting with smart contracts super simple. Highly recommended for DeFi enthusiasts!
If you’re a homeowner looking to borrow money, a secured loan could be a wise option. Leverage better rates by using your home as collateral.
A go-to resource, like a library but without the late fees.
The analysis is like a well-crafted movie—engaging, enlightening, and leaving me thinking long after it’s over.
Thinking about a secured loan to manage your debts? Find out more and see what options may be available to you.
If you’re a property owner looking to get a loan, a secured loan could be a wise option. Access better rates by using your home as collateral.
I’ll check back after you publish more articles.
You may be able to secure larger loans and enjoy lower monthly repayments by using your home’s equity. Find the best current offers today.
Considering releasing equity from your home? Review top lenders and learn about your financial responsibilities before making a decision.
Serdecznie witamy na oficjalnej stronie Slottica kasyno, które oferuje gry z możliwością korzystania z Polski Złoty! To idealne miejsce dla tych, którzy chcą spędzić wolny czas, relaksując się i zanurzając w świat ekscytującej rozrywki. Slottica to wiodące, licencjonowane kasyno, które od momentu uruchomienia w 2019 roku zdobyło ogromną popularność wśród graczy. Wszystko to dzięki naszej atrakcyjnej ofercie i hojnemu programowi bonusowemu.
Home equity release may provide the financial freedom you’ve been needing. Learn how to use the equity tied up in your home without having to downsize.
If you’re a property owner looking to get a loan, a secured loan could be a wise option. Access better rates by using your home as collateral.
Unlock the value in your property with a reliable home equity loan — ideal for covering home improvements, major purchases, or refinancing.
Thinking about a loan against your home to manage your debts? Find out more and see what solutions may be available to you.
Woah this is just an insane amount of information, must of taken ages to compile so thanx so much for just sharing it with all of us. If your ever in any need of related information, just check out my own site!
I found your blog through google and I must say, this is probably one of the best well prepared articles I have come across in a long time. I have bookmarked your site for more posts.
I encountered your site after doing a search for new contesting using Google, and decided to stick around and read more of your articles. Thanks for posting, I have your site bookmarked now.
You write Formidable articles, keep up good work.
you may have an ideal blog here! would you prefer to make some invite posts on my blog?
Are you considering a loan against your home to manage your financial obligations? Find out more and see what solutions may be available to you.
Thinking about a loan against your home to consolidate your debts? Explore your choices and see what options may be available to you.
We need to build frameworks and funding mechanisms.
I have to say this post was certainly informative and contains useful content for enthusiastic visitors. I will definitely bookmark this website for future reference and further viewing. cheers a bunch for sharing this with us!
Considering releasing equity from your home? Review top lenders and learn about your financial responsibilities before making a decision.
Hello there, You have done an incredible job. I will certainly digg it and personally recommend to my friends. I am sure they will be benefited from this site.
Choć platforma Vavada.com działa w Polsce od niedawna, swoją aktywność rozpoczęliśmy w 2017 roku, a już zyskaliśmy uznanie tysiąca polskich graczy. Każdego dnia odwiedza nas ponad 3000 osób, co świadczy o rosnącej popularności naszego serwisu. Gracze doceniają nas za niezawodność, atrakcyjne oferty i profesjonalną obsługę.
Not sure if a secured loan is right for you? Understand the benefits, such as more favourable terms and larger borrowing amounts.
Are you considering a loan against your home to consolidate your financial obligations? Find out more and see what options may be available to you.
Explore how a secured loan can help you access the money you need without selling your home. Review lenders and tailor a plan that fits your needs.
Uncertain whether a secured loan is right for you? Explore the benefits, such as more favourable terms and increased flexibility.
If you’re a property owner looking to get a loan, a secured loan could be a sensible option. Leverage better rates by using your home as security.
I am always looking online for ideas that can assist me. Thanks!
https://naveridbuy.blogspot.com/2024/09/blog-post_78.html
https://gajweor.pixnet.net/blog/post/162874435
https://naveridbuy.exblog.jp/35878171/
https://xn--w1-hd0j99gyns5z0qeiim2i.mystrikingly.com/blog/0f0c3c2cbe2
https://salmon-peach-dd3cm8.mystrikingly.com/blog/vs
https://naveridbuy.exblog.jp/36061485/
Please let me know if you’re looking for a author for your site. You have some really good articles and I believe I would be a good asset. If you ever want to take some of the load off, I’d really like to write some articles for your blog in exchange for a link back to mine. Please blast me an email if interested. Many thanks!
https://telegra.ph/%EB%B9%84%EC%95%84%EA%B7%B8%EB%9D%BC-%EC%A0%95%ED%92%88-%EA%B5%AC%EB%A7%A4-%EB%B0%A9%EB%B2%95-%EC%A0%88%EB%8C%80-%ED%94%BC%ED%95%B4-%EA%B0%88-%EC%88%98-%EC%97%86%EB%8A%94-%ED%8C%81-09-20
https://sociable-corn-dd3cmt.mystrikingly.com/blog/c873ccff951
https://responsible-seal-dd3cm4.mystrikingly.com/blog/db6e005ad90
https://medium.com/@nsw5288/%EB%B9%84%EC%95%84%EA%B7%B8%EB%9D%BC-%EA%B5%AC%EB%A7%A4%EC%99%80-%EA%B4%80%EB%A0%A8%EB%90%9C-%ED%9D%94%ED%95%9C-%EC%98%A4%ED%95%B4%EC%99%80-%EC%A7%84%EC%8B%A4-c72e98cd777a
https://adaptable-goat-dd3cmf.mystrikingly.com/blog/165bfd4c9c1
https://ameblo.jp/naveridbuy/entry-12865279211.html
Just stumble upon your blog from from time to time. nice article
https://viastoer.blogspot.com/2025/02/blog-post.html
https://hallbook.com.br/blogs/313009/%EB%B9%84%EC%95%84%EA%B7%B8%EB%9D%BC%EC%9D%98-%EB%B6%80%EC%9E%91%EC%9A%A9%EA%B3%BC-%EC%95%88%EC%A0%84%ED%95%9C-%EB%B3%B5%EC%9A%A9%EB%B2%95
https://resolute-crab-dc4vlb.mystrikingly.com/blog/7d8e3a8afca
https://telegra.ph/%EB%B9%84%EC%95%84%EA%B7%B8%EB%9D%BC-%EA%B5%AC%EB%A7%A4-%ED%8C%81-%ED%95%A9%EB%A6%AC%EC%A0%81%EC%9D%B8-%EA%B0%80%EA%B2%A9%EC%97%90-%EA%B5%AC%EC%9E%85%ED%95%98%EB%8A%94-%EB%B2%95-07-23
https://medium.com/@nsw5288/%EB%B9%84%EC%95%84%EA%B7%B8%EB%9D%BC%EB%A5%BC-%EC%A0%80%EB%A0%B4%ED%95%98%EA%B2%8C-%EA%B5%AC%EB%A7%A4%ED%95%98%EB%8A%94-%EB%B2%95-%EA%B0%80%EA%B2%A9-%EC%A0%88%EA%B0%90-%ED%8C%81-0d6cba0d9d92
https://sociable-corn-dd3cmt.mystrikingly.com/blog/faq
You may be able to borrow more and enjoy better interest rates by using your home’s equity. Find the best current offers today.
Howdy! I simply wish to give a huge thumbs up for the great information you have here on this post. I will be coming again to your weblog for extra soon.
You may be able to secure larger loans and enjoy lower monthly repayments by using your home’s equity. Find the best current offers today.
https://medium.com/@nsw5288/%EB%B9%84%EC%95%84%EA%B7%B8%EB%9D%BC-%EA%B5%AC%EB%A7%A4-%ED%9B%84-%EB%B6%80%EC%9E%91%EC%9A%A9%EA%B3%BC-%EB%8C%80%EC%B2%98-%EB%B0%A9%EB%B2%95-652f040aa457
https://www.draysbay.com/users/carlfrancoh38793
https://medium.com/@carlfrancoh38793/%EB%84%A4%EC%9D%B4%EB%B2%84-%EC%95%84%EC%9D%B4%EB%94%94-%EA%B1%B0%EB%9E%98-%EC%82%AC%EA%B8%B0-%EC%98%88%EB%B0%A9%EC%9D%84-%EC%9C%84%ED%95%9C-%ED%8C%81-16477b18c3d2
If you’re a property owner looking to borrow money, a secured loan could be a sensible option. Leverage better rates by using your home as collateral.
https://viastoer.blogspot.com/2024/07/blog-post_9.html
https://viastoer.blogspot.com/2024/09/blog-post_55.html
Great post, keep up the good work, I hope you don’t mind but I’ve added on my blog roll.
https://xn--w0-hd0j99gyns5z0qeiim2i.mystrikingly.com/blog/41cd67e48ef
Uncertain whether a secured loan is right for you? Understand the benefits, such as lower interest rates and increased flexibility.
https://gajweor.pixnet.net/blog/post/162874708
https://medium.com/@carlfrancoh38793/%EB%84%A4%EC%9D%B4%EB%B2%84-%EC%95%84%EC%9D%B4%EB%94%94-%ED%8C%90%EB%A7%A4-%ED%95%A9%EB%B2%95%EC%84%B1%EA%B3%BC-%EC%A3%BC%EC%9D%98%EC%82%AC%ED%95%AD-%EC%95%8C%EC%95%84%EB%B3%B4%EA%B8%B0-07ee87e3e45e
https://xn--w2-o02ik82a9kav54aokmxvc.mystrikingly.com/blog/291adc1e846
https://thoughtful-fox-dbgzh7.mystrikingly.com/blog/d899cdcaa6e
https://ameblo.jp/naveridbuy/entry-12865282436.html
https://telegra.ph/%EB%B9%84%EC%95%84%EA%B7%B8%EB%9D%BC-%EA%B5%AC%EB%A7%A4-%ED%9B%84-%EC%A0%95%ED%92%88-%ED%99%95%EC%9D%B8%ED%95%98%EB%8A%94-5%EA%B0%80%EC%A7%80-%EB%B0%A9%EB%B2%95-10-10
https://viastoer.blogspot.com/2024/09/blog-post_26.html
https://xn--fx-hd0jg6f81ltjas9lbns.mystrikingly.com/blog/4e9937cd8b9
https://turquoise-dove-dd3cmd.mystrikingly.com/blog/c93bf9514ff
https://cinnamon-cyclamen-dc4vl9.mystrikingly.com/blog/cfe6e9547f5
https://ko.anotepad.com/note/read/8iqcnqkc
https://xn--w7-o02ik82a9kav54aokmxvc.mystrikingly.com/blog/f25b35e17ac
https://xn--gv-2e2i723b91ktjas9l307b.mystrikingly.com/blog/6822db19951
https://xn--w0-hd0j99gyns5z0qeiim2i.mystrikingly.com/blog/41cd67e48ef
https://hardworking-parrot-dc4vlv.mystrikingly.com/blog/0dce3ff673e
https://maize-wombat-dd3cms.mystrikingly.com/blog/b957b6440d6
https://gajweor.pixnet.net/blog/post/162189406
https://xn--kp-ro2i3ru49at1jokm7ma.mystrikingly.com/blog/50a5900f6b3
https://ko.anotepad.com/note/read/qscmkp7h
https://gajweor.pixnet.net/blog/post/175639639
https://gajweor.pixnet.net/blog/post/162189487
https://medium.com/@nsw5288/%EB%B9%84%EC%95%84%EA%B7%B8%EB%9D%BC-%ED%8C%8C%EB%8A%94%EA%B3%B3-b91273007f40
https://responsible-seal-dd3cm4.mystrikingly.com/blog/39c898bcac6
https://telegra.ph/%EB%B9%84%EC%95%84%EA%B7%B8%EB%9D%BC-%EA%B5%AC%EB%A7%A4%EB%A5%BC-%EC%9C%84%ED%95%9C-%EC%8A%A4%EB%A7%88%ED%8A%B8%ED%8F%B0-%EC%95%B1-%EC%B6%94%EC%B2%9C-09-26
https://xn--w5-hd0jg6f81lm0dhhw74c.mystrikingly.com/blog/7dbe3159553
https://xn--w6-hd0jg6f81lm0dhhw74c.mystrikingly.com/blog/faq
https://naveridbuy.blogspot.com/2024/08/blog-post.html
https://telegra.ph/%EB%84%A4%EC%9D%B4%EB%B2%84-%EB%B8%94%EB%A1%9C%EA%B7%B8-%EB%A7%88%EC%BC%80%ED%8C%85%EC%9C%BC%EB%A1%9C-%EB%B8%8C%EB%9E%9C%EB%93%9C-%EC%9D%B8%EC%A7%80%EB%8F%84-%EB%86%92%EC%9D%B4%EB%8A%94-%EB%B0%A9%EB%B2%95-08-28
https://www.warshipsfaq.ru/user/naveridbuy
https://xn--fx-hd0jg6f81ltjas9lbns.mystrikingly.com/blog/74eb58aa9c4
https://www.mindomo.com/zh/profile/id/KtHUY
https://viastoer.blogspot.com/2024/07/blog-post_33.html
https://salmon-peach-dd3cm8.mystrikingly.com/blog/9678172c041
https://medium.com/@nsw5288/%EB%B0%9C%EA%B8%B0%EB%B6%80%EC%A0%84%EA%B3%BC-%EC%A1%B0%EB%A3%A8-%EC%9E%90%EA%B0%80-%EC%A7%84%EB%8B%A8%EA%B3%BC-%EC%B9%98%EB%A3%8C%EB%B2%95-557e4352a569
https://medium.com/@1kelly76/%EC%A1%B0%EB%A3%A8%EB%A1%9C-%EC%9D%B8%ED%95%9C-%EA%B3%A0%EB%AF%BC-%ED%95%B4%EA%B2%B0%EC%B1%85%EC%9D%80-%EB%AC%B4%EC%97%87%EC%9D%BC%EA%B9%8C-7fbd3a7a1e9b
https://ameblo.jp/naveridbuy/entry-12866333257.html
I just sent this post to a bunch of my friends as I agree with most of what you’re saying here and the way you’ve presented it is awesome.
Is it okay to put a portion of this on my weblog if perhaps I post a reference point to this web page?
You may be able to secure larger loans and enjoy lower monthly repayments by taking out a loan secured on your property. Review current offers today.
https://telegra.ph/%EB%B9%84%EC%95%84%EA%B7%B8%EB%9D%BC-%EC%98%A4%ED%95%B4%EC%99%80-%EC%A7%84%EC%8B%A4-09-12
https://www.twinkietown.com/users/naveridbuy
https://turquoise-dove-dd3cmd.mystrikingly.com/blog/60eb82b295d
I’ve learn several excellent stuff here. Definitely worth bookmarking for revisiting. I wonder how a lot effort you set to create this sort of excellent informative web site.
I just couldnt leave your website before saying that I really enjoyed the useful information you offer to your visitors… Will be back often to check up on new stuff you post!
MetaMask Extension makes crypto investing effortless. I love how easy it is to swap tokens and track my portfolio.
Excellent article!! I am an avid reader of your website:D keep on posting that good content. and I’ll be a regular visitor for a very long time!!
When are you going to post again? You really entertain me!
Love using MetaMask Chrome! The extension is user-friendly and supports multiple networks. Ideal for DeFi and Web3 applications.
You need to really control the comments listed here
Good points – – it will make a difference with my parents.
Hi, do have a e-newsletter? In the event you don’t definately should get on that piece…this web site is pure gold!
We can see that we need to develop policies to deal with this trend.
I like what you have to offer. Keep up the good work!
Could not disagree with the main ideas. Wonder how things will develop over the coming years.
Greetings, have tried to subscribe to this websites rss feed but I am having a bit of a problem. Can anyone kindly tell me what to do?’
Regards for helping out, superb info.
Fantastic piece of writing here1
I am really loving the theme/design of your weblog. Do you ever run into any web browser compatibility problems? A number of my blog visitors have complained about my site not operating correctly in Explorer but looks great in Chrome. Do you have any ideas to help fix this problem?
W Slotika dokładamy wszelkich starań, by każda rozgrywka była jeszcze bardziej ekscytująca. Nasze bonusy i promocje to prawdziwa gratka dla każdego gracza:
You have some helpful ideas! Maybe I should consider doing this by myself.
Only a smiling visitor here to share the love (:, btw outstanding style and design .
I encountered your site after doing a search for new contesting using Google, and decided to stick around and read more of your articles. Thanks for posting, I have your site bookmarked now.
Casas de apuestas sin licencia: lo que ofrecen – mejorescasasdeapuestassinlicencia.xyz
?Que tengas excelentes partidas!
?Hola participantes del casino
Si valoras el anonimato, apostar sin dni es tu mejor elecciГіn. No dejas rastro, no compartes documentos y aГєn asГ puedes ganar y cobrar sin lГmites.
apostar sin dni en minutos – casas de apuestas sin dni
?Que tengas excelentes tiradas !
?Hola usuarios de juegos de apuestas
Marca casino 20 euros gratis te da acceso inmediato a juegos de alta calidad y grandes premios sin depГіsito.
RegГstrate y gana 20 euros gratis por tu inscripciГіn en los principales casinos online. – casino 20 euros gratis sin depósito
?Que tengas excelentes momentos de suerte!