I. Dẫn nhập
Từ khi Phật giáo du nhập vào Việt Nam, trong quá trình tồn tại và phát triển thì nhiệm vụ của người Phật tử đóng một vai trò rất quan trọng có tính chất quyết định. Vì sao lại nói như vậy? Bởi vì từ những ngày đầu tiên sau khi Đức Phật Thành Đạo dưới cội Bồ Đề thì Ngài đã thu nhận hai người lái buôn đầu tiên đến quy y với Ngài12, làm người Cư sĩ Phật tử trước khi Ngài đến chuyển Pháp Luân tại vườn Lộc Uyển để độ cho năm anh em ông Kiều Trần Như và đối với Phật giáo Việt Nam trong tiến trình phát triển nó bao gồm nội dung lẫn hình thức, cả chiều rộng lẫn chiều sâu, mà muốn đạt được những yêu cầu đó thì không thiếu đi sự đóng góp của người Phật tử, cho nên nói người Phật tử đóng vai trò rất quan trọng trong sự nghiệp phát triển đất nước Việt Nam nói chung và Phật Giáo Việt Nam nói riêng. Chính vì vậy mà GHPGVN xem Ban Hướng Dẫn Phật Tử là 1 trong những Ban quan trọng cho sự phát triển lớn mạnh cho Phật giáo. Ban Hướng Dẫn Phật tử tỉnh đương nhiệm chúng con, ý thức thành quả có được như hôm nay là sự kế thừa: nhân sự từ Chư tôn đức lãnh đạo các nhiệm kỳ trước và phát huy các giá trị truyền thống Văn hóa tốt đẹp của Ban, đồng thời là sự nhiệt huyết tinh thần đoàn kết, không sợ gian khổ của chư Tôn đức Tăng – Ni, Phật tử thuộc BHDPT. Thành viên của Ban luôn chấp hành kỷ cương đường lối chỉ đạo của Giáo hội Trong phạm vi bài này, chúng con muôn trình bày đề tài “ Ban Hướng dẫn Phật tử tỉnh Bình Dương ổn định và phát triển”. Chào mừng 40 năm thành lập tỉnh hội Phật giáo Sông Bé – Bình Dương ( 1983 – 2023). Kính chúc hội thảo thành công tốt đẹp.
II. Nội Dung
Tiếp nối sự thành công thống nhất các hệ phái Phật giáo trên cả nước thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam tại chùa Quán Sứ – Hà Nội 07/11/ 1981. Ở Bình Dương vào ngày 08 – 09/01/1983, tại Tổ đình Chùa Hội Khánh đã thành lập Tỉnh Hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Sông Bé ( Bình Dương) đây là sự đoàn kết hòa hợp và thống nhất tự nguyện của tất cả các tổ chức, hệ phái Phật giáo, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp chung khi đất nước đã hoà bình, thống nhất. Trong 40 năm ổn định và phát triển, Giáo hội ngày càng lớn mạnh, các tổ chức giáo hội, hệ phái Phật giáo Bắc tông, Nam tông, Khất sĩ và Phật giáo Khmer, Tăng, Ni và cư sĩ, Phật tử trong toàn tỉnh đã chung sức, đồng lòng, với một quyết tâm thống nhất thành lập ngôi nhà chung tỉnh hội Phật giáo Sông Bé (Bình Dương). Đại diện Phật giáo Cổ truyền, Phật giáo Thống Nhất, Hội Phật học Việt Nam, Phật giáo Nguyên Thủy, Tăng già Khất sĩ đã đọc tham luận bày tỏ niềm hân hoan trước sự thống nhất của Phật giáo tỉnh Sông Bé.
Trong Đại hội I bầu một Ban Trị sự gồm 15 vị: Trưởng Ban Kiêm Tăng sự Hòa thượng Thích Trí Tấn Phó Ban kiêm Kiểm soát Hòa thượng Thích Thiện Tràng Phó Ban kiêm Hoằng pháp Thượng tọa Thích Nguyên Thành Phó Ban Kiêm Tài chánh Sư cô Chơn Định Chánh Thư ký kiêm Nghi lễ Thượng tọa Thích Quảng Viên Phó Thư ký kiêm Giáo dục Tăng Ni Thượng Tọa Thích Minh Thiện Ủy viên Thủ quỷ Kiêm Hướng dẫn nam nữ Phật tử Sư cô Diệu Nghĩa và các Ủy viên: Thượng tọa Thiện Căn, Đại đức Thế Thông, Đại đức Nhuận Thanh, Đại đức Pháp Tảo, Cư sĩ Lê Văn Mậu, cư sĩ Phạm Đình Phùng.
Tiếp đó là Đại đức Thích Huệ Thông13 phụng sự Trưởng Ban Hướng Dẫn nhiệm kỳ II và III. Từ nhiệm kỳ IV đến VII phụ trách Trưởng Ban Hướng Dẫn là thượng tọa Thích Thiện Duyên14. Đại đức Thích Minh Vũ15 phụng sự trong 2 nhiệm kỳ VIII và IX có thể nói chư vị tôn túc qua các nhiệm kỳ đã để lại cho BHDPT nhiều kinh nghiệm quý báu, thành tựu các Phật sự khó khăn nhất. Hiện tại do Đại Đức Thích Huệ Minh, Trưởng Ban Hướng dẫn Phật tử tỉnh. Quý Ngài xác định rõ là Ban Hướng Dẫn Phật tử phải trang bị đầy đủ từ vật chất đến tinh thần, hướng dẫn và dạy Phật tử, phải có sữa cho trẻ em, có đồ chơi cho thanh niên, có cơm cho người lớn, có cháo cho người bệnh, đa dang hóa phương cách tiếp cận các đối tượng Phật tử ở các độ tuổi bằng nhiều phương tiện giáo lý khác nhau.
Để góp phần giáo dục đạo đức Thanh thiếu niêm, Gia đình Phật tử Hội Khánh được hình thành và phát triển từ ban dâng hoa chùa Phổ Thiện Hòa năm 1994 dưới sự cố vấn của Thượng tọa Thích Minh Vũ, dưới sự dẫn dắt của Phật tử Tâm Hạnh – Lê Thị Song Linh và một số Phật tử khác như: Nam Chu – Trung Nghĩa – Trường Sa, Thiện Niệm – Cao Văn Tài, Hồng Minh, Nam Lâm,…. Thời gian đầu đội dâng hoa được thành lập với mục đích tập các bài múa dâng hoa cúng dường trong các Phật sự của chùa như Vu Lan, Phật đản, huý kỵ… sinh hoạt được hơn một năm tại chùa Phổ Thiện Hòa.
Năm 1995 thượng tọa Thích Nhuận Châu Chánh Đại Diện Phật giáo Thị xã Thủ Dầu Một. Chấp thuận thành lập Ban Nghi Thức Dâng Hoa, danh sách lúc bấy giờ gồm 16 anh chị em. Từ đó Ban nghi thức dâng hoa được chuyển về sinh hoạt tại tổ đình chùa Hội Khánh. Mầm móng của một tổ chức GĐPT dần được xuất hiện, hình ảnh chiếc áo lam xuất hiện thường xuyên trên sân chùa Hội Khánh cổ kính vào các buổi chiều chủ nhật và trong các sự kiện Phật giáo tỉnh. Thời gian này việc sinh hoạt còn đơn sơ, thiếu huynh trưởng cầm đoàn, đoàn sinh còn ít, chương trình tu học và tài liệu còn khó khăn nên việc sinh hoạt chủ yếu phục vụ các lễ lược cho các chùa trong tỉnh Bình Dương. Dù việc sinh hoạt còn nhiều hạn chế nhưng các anh chị em luôn luôn hoàn thành tốt những công tác Phật sự mà Giáo hội giao phó.
Năm 2004. Xét đề nghị của Ban Trị sự tỉnh Hội “ Phật giáo Bình Dương” tại văn số 86/CV.BTS ( công văn Ban Trị sự ) ngày 04/11/2004 về việc đăng kí 7 Gia đình Phật tử sinh hoạt tại Bình Dương. Theo đề nghị của UBND ( Ủy Ban Nhân dân) các huyện, Thị xã và Ban tôn giáo chính quyền tỉnh tại tờ trình số 184/TT.TG ngày 23/11/2004. UBND tỉnh Bình Dương có văn bản số 6000/UB.VX ngày 06/12/2004 về việc công nhận 7 gia đình Phật tử sinh hoạt tại Bình Dương trong đó GĐPT Hội Khánh sinh hoạt tại “ tổ đình Hội Khánh”, phường Phú Cường, Thị xã Thủ Dầu Một do Hòa thượng Thích Huệ Thông trụ trì “ tổ đình Hội Khánh” chịu trách nhiệm.
Hòa thượng Thích Huệ Thông chia sẻ: “Tín đồ thì chúng tôi chỉ làm nhiệm vụ thọ bát quan trai, thuyết pháp thường xuyên, gọn thôi. Riêng tăng ni nên đào tạo họ về kiến thức khoa học, về nhận thức Phật học, càng nhiều càng tốt!(… ) Mặt khoa học thì chỉ cần biết để thích nghi thôi, chứ không nên lấy đó làm chỗ tiến bước. Cơ bản vẫn là giáo lý Phật pháp, nhưng mà phải trên cơ sở khoa học!”
❖ Ban Hướng dẫn Phật tử ổn định và phát triển
Với nét đặc thù của tỉnh Bình Dương, Ban Hướng dẫn Phật tử tỉnh Bình Dương đã thành lập được ba Phân ban:
❖ Phân ban Cư sĩ Phật tử: có sự tham gia của một số Cư sĩ giàu đạo tâm, tích cực với Phật sự. Phân ban đã quy định về cơ cấu tổ chức, nhân sự, nội dung hoạt động. Những năm vừa qua hoạt động của ngành Cư sĩ nói chung đã có nhiều phát triển, xuất hiện nhiều đơn vị điển hình, vững mạnh.
❖ Phân ban Thanh Thiếu Niên Phật tử: Trong năm qua Phân ban TTNPT đã hoạt động tích cực, tạo một môi trường giúp các bạn trẻ có cơ hội được bồi dưỡng kỹ năng sống, hoàn thiện nhân cách đạo đức, nuôi dưỡng tấm lòng yêu thương và biết ơn, từ đó sống hữu ích, phát huy các giá trị tinh thần, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, phụng sự đạo pháp và pháp huy tinh thần yêu quê hương đất nước phấn đấu rèn luyện nhân cách phẩm chất đạo đức trở thành người chủ tương lai của đất nước và từ đó làm cho Phật pháp ứng dụng một cách triệt để vào cuộc sống nhân gian góp phần xây dựng quê hương đất nước Việt Nam ngày càng giàu đẹp.
❖ Phân ban Gia đình Phật tử: với nội dung, chương trình tu học, huấn luyện, tổ chức quản lý đoàn viên chặt chẽ, có hệ thống lâu dài, duy trì được truyền thống từ hơn 50 năm qua và có nhiều thành quả trong nhiều lĩnh vực hoạt động Phật sự. Tổ chức Gia đình Phật chủ yếu do hàng Huynh trưởng điều hành với sự quan tâm chỉ đạo của Giáo hội, cố vấn về mặt giáo hạnh của chư Tăng Ni.
Ban HDPT đã tích cực đóng góp trong công tác tổ chức Đại lễ Phật đản tại Bình Dương với các hoạt động như: Tham gia công tác tổ chức tuần lễ Phật đản do Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Bình Dương, tổ chức từ ngày mùng 8 đến ngày Rằm tháng Tư âm lịch, với các chương trình hoạt động như thuyết giảng ý nghĩa Phật đản, Văn nghệ chào mừng Phật đản sanh; triển lãm hình ảnh, tranh tượng, pháp khí Phật giáo; Lễ hội hoa đăng, ẩm thực chay, diễu hành xe hoa, rước kiệu hoa, phóng sanh đăng v.v…
Ban HDPT tỉnh Bình Dương và Phân ban TTNPT đã tham dự Hội trại: “Hào Khí Thăng Long” do Ban HDPT TW tổ chức tại Chùa Khai Nguyên, thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội. Ban HDPT TW tổ chức hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề: “Hoạt động của tín đồ Phật tử với sự phát triển bền vững đất nước” vào ngày 25/7/2019. Ban HDPT tỉnh Bình Dương và Phân ban TTNPT đã tham gia hội thảo với 2 đề tài được đánh giá cao: thứ nhất là “Vai trò và sự đóng góp của người Phật tử trong lịch sử văn hóa dân tộc và trong giai đoạn hội nhập và phát triển đất nước tại Bình Dương”. Thứ hai là“ Lễ Hằng Thuận – nét đẹp Văn hóa trong đời sống gia đình Phật giáo”.
Ngày 25-27/10/2019. Ban HDPT tỉnh Bình Dương và Phân ban TTNPT tham dự lễ tưởng niệm và hội thảo khoa học. “ Kỷ niệm 906 năm Ni sư Diệu Nhân viên tịch cùng chư vị tổ sư tiền bối hữu công” tại học viện Sóc Sơn, Hà Nội với 2 bài tham luận. Thứ nhất là “ Hình ảnh người nữ trong kinh tạng Pāli”. Thứ hai là “Sự dấn thân của Ni giới Việt Nam: Tìm hiểu mô hình Hoằng pháp và Từ thiện xã hội của Ni sư Hương Nhũ tại chùa Thiên Quang (tỉnh Bình Dương)”.
Ban HDPT TƯ nhiệm kỳ VIII đã triển khai các công tác trọng tâm để thực hiện Nghị quyết Đại hội Phật giáo toàn quốc lần thứ VIII, trong đó có nhiệm vụ tổ chức Khóa bồi dưỡng và Khóa tu chuyên ngành HDPT cho các khu vực trong cả nước. Trong 3 ngày 15, 16, 17/11/2019, Ban HDPT TƯ đã tổ chức khóa bồi dưỡng chuyên ngành hướng dẫn tại Thiện viện Trúc Lâm Phương Nam, thành phố Cần Thơ cho Phật tử tại gia tu học Phật Pháp, hộ trì Tam bảo, tu dưỡng đạo đức bản thân, góp phần xây dựng cuộc sống hoà bình, an lạc cho xã hội. Ban HDPT Bình Dương, do Thượng tọa Thích Minh Vũ, làm Trưởng đoàn đã tổ chức cho tất cả các thành viên Ban HDPT Bình Dương gồm 35 vị đã đến tham dự.
Thực hiện tinh thần thông tư của Ban HDPTTW GHPGVN v/v Hướng dẫn tổ chức Khóa tu Mùa hè, Trại hè, Hội trại dành cho sinh viên, học sinh Phật tử các tỉnh thành phía Nam của Ban HDPT TW. Được sự giúp đở của thường trực Ban Trị sự và các ngành chức năng, vào mùa hè năm nay, Ban HDPT, Phân Ban TTNPT – GHPGVN tỉnh Bình Dương đã tổ chức khóa tu mùa hè cho thanh thiếu nhi Phật tử tại 6 địa điểm như sau:
1. Chùa Hụệ Minh: Xã vĩnh Hòa, huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương
2. Chùa Liên Trì: TT. Dầu Tiếng, huyện Dầu Tiếng, tỉnh Bình Dương
3. Chùa Hương Nghiêm: Ấp Phú Hòa, xã Hòa Lợi, TX. Bến Cát, Bình Dương.
4. Chùa Long Hưng: Phường Tân Định, thị xã Bến Cát, Bình Dương
5. Chùa Từ Huệ: Ấp Cầu Đôi, xã Lai Hưng, H. Bàu Bàng, tỉnh Bình Dương
6. Chùa Đức Hòa: Phường Bình An, thị xã Dĩ An, Bình Dương
7. Chùa Phật Ấn: Xã Chánh Phú Hòa, thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương
❖ Các hoạt động khác
Việc các chùa hiện nay tổ chức thường xuyên các khóa tu, điển hình như Chùa Hội An thành phố Mới Bình Dương có khóa tu “ Hiếu Đạo” năm 2022 với số lượng các bạn trẻ về tham dự 2.500 bạn, đây là một mô hình giáo dục cho Thanh thiếu niên thành công với nhiều độ tuổi khác nhau. Mục đích của các khóa tu là góp phần vào sự nghiệp trồng người, tạo không gian lành mạnh bổ ích cho các bạn trẻ, tạo môi trường giúp các bạn trẻ giảm trừ căng thẳng, hóa giải những nỗi khổ niềm đau, thực hành con đường đạo đức tâm linh Phật giáo. Ngoài ra, còn phải kể đến một số khóa tu dành cho giới trẻ.
Không chỉ riêng mùa hè, mà trong các dịp lễ lớn của Phật giáo, Phân ban Thanh thiếu nhi Phật tử đã tổ chức nhiều hoạt động khác nhau, như:
– Mùa Phật Đản: Câu Lạc Bộ TTNPT tỉnh Bình Dương cũng đã tích cực có những chương trình hoạt động để cúng dường ngày Đản sinh của Đức Phật như: diễu hành xe đạp, phát quà từ thiện, khóa tu Phật đản,…
– Dịp lễ Vu lan: Hàng trăm tình nguyện viên gồm các bạn trẻ sinh viên các trường đại học đã đem hoa hồng xuống phố cài cho tất cả mọi người để tưởng nhớ công ơn sinh thành dưỡng dục của cha mẹ ở khắp các Trường Học thuộc vùng xa của tỉnh Bình
Dương như Dầu Tiếng, Bến Cát, Bắc Tân Uyên …… Chương trình đem về thành công rất lớn, để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng mọi người.
– Dịp lễ Trung thu: Phân ban đã tổ chức thành công chương trình Vui Hội Trăng Rằm ở khắp các Tự Viện. Mỗi nơi có các phần quà được trao cho các em nhỏ gồm: tập, viết, lồng đèn, bánh trung thu, sữa, v.v… Tặng các suất học bổng cho học sinh nghèo vượt khó, kết hợp với sinh hoạt đố vui Phật pháp, văn nghệ, rước đèn. Chư Tôn đức và Phật tử trong Phân ban đã tổ chức thành công mùa Trung thu cho các em nhỏ ở khắp các Tự Viện, nhất là ở TP. TDM và Bến Cát, tạo nên một không khí vui chơi lành mạnh cho các em nhỏ.
– Lễ Tri ân ngày nhà giáo Việt Nam cũng được nhiều tự viện quan tâm, hầu phát huy tinh thần tri ân, báo ân với các bậc Thầy của mình. Vào ngày này, các thanh thiếu niên Phật tử ở khắp nơi đều thể hiện tinh thần uống nước nhớ nguồn, tổ chức các khóa tu cho học sinh, sinh viên.
– Công tác Hoằng pháp của Phân BTTNPT, đã có nhiều buổi chia sẻ Phật pháp cho các đạo tràng, khóa tu. Giúp các tu sinh sống tốt đời đẹp đạo, tự hào là người con Phật, hỗ trợ các bạn trẻ về mặt tinh thần vượt qua nỗi khổ niềm đau, duy trì đạo đức. Nhìn chung, Phân ban TTNPT với mục đích tập hợp và giáo dục tầng lớp Phật tử trẻ sống tốt đạo đẹp đời, có trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội, đã đáp ứng kịp thời phần nào nhu cầu tu học của giới trẻ Phật giáo trong việc tìm kiếm sân chơi lành mạnh, bổ ích. Vì vậy mỗi năm, thanh thiếu nhi Phật tử tham gia vào các tổ chức do Phật giáo khai mở ngày càng đông. Đây là điểm đáng ghi nhận và cần phát huy hơn nữa trong thời gian tới.
Kết luận:
Nhân hội thảo kĩ niệm 40 năm thành lập tỉnh hội Phật giáo Sông Bé – Bình Dương ( 1983 – 2023), chúng con cảm nhận sâu sắc, sự quan tâm chỉ đạo, sự hổ trợ tận tình của thường trực Ban Trị sự GHPGVN tỉnh và các các ngành chức năng tỉnh Bình Dương mà Ban HDPT đã đạt được các thành tựu khả quan nêu trên. Ban HDPT tỉnh Bình Dương đương nhiệm xin tri ân chư vị tôn đức Trưởng Ban và thành viên BHDPT các nhiệm kỳ trước. Ban HDPT cố gắng phát huy những thành quả đạt được. Ban HPDT đồng tâm hiệp lực hoàn thành các mục tiêu, đưa Phật pháp vào trong cuộc sống, mỗi gia đình là 1 tế bào của Phật giáo tỉnh nhà, chúng con lấy đó làm tinh thần trách nhiệm của mình, xây dựng Phật giáo tỉnh Bình Dương ngày thêm phát triển vững chắc, góp phần trưởng dưỡng đạo tâm, trang nghiêm Giáo hội trên phương châm “Đạo Pháp – Dân Tộc – Chủ Nghĩa Xã Hội”.
_Chú thích:
12. Thương gia Tapussa và bạn là Bhalluka (Bhalliya) ở Ukkalā. Trên đường đến Rājagaha, ông thấy Đức Phật dưới cội cây Rājāyatana. Bấy giờ Ngài vừa đắc quả Chánh Đẳng Giác được tám tuần. Được dẫn dắt bởi một vị trời, hai ông cúng dường Đức Phật cốm gạo và mật ong trong bình bát do Tứ Thiên Vương cung cấp. Hai ông trở thành hai vị cư sĩ đầu tiên của Phật; lời Quy y bấy giờ của hai ông không có “quy y Tăng” – quy y Nhị Bảo
13. Nay là: Hòa thượng Thích Huệ Thông, Phó Chủ Tịch Hội Đồng Trị Sự, Trưởng Ban Pháp Chế Trung ương GHPGVN, Trưởng Ban Trị Sự GHPGVN tỉnh Bình Dương.
14. Nay là: Hòa thượng Thích Thiện Duyên, Phó Ban Thường trực GHPGVN tỉnh Bình Dương.
15. Nay là: Thượng tọa Thích Minh Vũ, Phó Ban Trị Sự GHOGVN tỉnh kiêm Trưởng Ban Hoằng pháp tỉnh Bình Dương